Με τη νέα ρύθμιση ως αντιπρόσωποι της δικαστικής αρχής στις αρχαιρεσίες των συνδικαλιστικών οργανώσεων, των επιμελητηρίων, των συνεταιρισμών, των σωματείων και των λοιπών ενώσεων προσώπων διορίζονται αποκλειστικά δικηγόροι.
Εκτενείς τροποποιήσεις σε μία σειρά νομοθετημάτων, όπως ο Πτωχευτικός Κώδικας και ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας,
καθώς και διατάξεις για τέλη, παράβολα και τη διοικητική δικαιοσύνη, περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης που κατατέθηκε χθες στην Βουλή.
Μεταξύ άλλων, όμως, το σχέδιο νόμου περιλαμβάνει μία ιδιαίτερα σημαντική διάταξη για τους δικηγόρους, και συγκεκριμένα αναφορικά με τη συμμετοχή των δικηγόρων ως δικαστικών αντιπροσώπων σε αρχαιρεσίες συλλογικών οργάνων.
Όπως αναφέται στο άρθρο 52, στις εκλογές για την ανάδειξη των μελών των οργάνων διοίκησης σωματείων, συνεταιρισμών, συνδικαλιστικών οργανώσεων, επιμελητηρίων και άλλων ενώσεων προσώπων, συμμετέχει δικαστικός αντιπρόσωπος, ως προεδρεύων της εκλογικής - εφορευτικής επιτροπής.
Στις σχετικές διατάξεις νόμων στις οποίες ρυθμίζονται τα ζητήματα αρχαιρεσιών, προβλέπεται ότι αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής είναι αποκλειστικά δικαστικός λειτουργός.
Συγκεκριμένα, στο άρθρο 11 παρ. 3 έως 6 του ν. 1264/1982 περί αρχαιρεσιών των συνδικαλιστικών οργανώσεων, στο άρθρο 8 παρ. 1 του Π.Δ. 351/1983 για τα οικονομικά επιμελητήρια, και στο άρθρο 2 Π.Δ. 372/1992 για τα επαγγελματικά επιμελητήρια, προβλέπεται ότι δικαστικός αντιπρόσωπος ορίζεται Πρωτοδίκης ή Ειρηνοδίκης. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 7 του ν. 1667/1986, στις αρχαιρεσίες των αστικών συνεταιρισμών παρίσταται δικαστικός λειτουργός και, μόνο σε περίπτωση έλλειψης επαρκούς αριθμού δικαστικών λειτουργών, είναι δυνατόν να διορίζεται δικηγόρος. Παρεμφερείς είναι οι διατυπώσεις των άρθρων 17 παρ. 1 του ν. 4384/2016 για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς και 21 παρ. 1 του ν. 4423/2016 για τους δασικούς συνεταιρισμούς.
Αντίθετα προς τα ισχύοντα για την ανάδειξη των μελών διοίκησης των ανωτέρω ενώσεων, στις εθνικές βουλευτικές εκλογές, στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, καθώς και στις εκλογές για την ανάδειξη των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ως αντιπρόσωποι της δικαστικής αρχής διορίζονται όχι μόνο δικαστικοί λειτουργοί αλλά και δικηγόροι (βλ. άρ. 68 παρ. 3 Π.Δ. 26/2012, άρ. 17 παρ. 1 ν. 3852/2010 και άρ. 5 παρ. 3 ν. 4255/2014 αντίστοιχα).
Το δε κώλυμα διορισμού των δικηγόρων ως δικαστικών αντιπροσώπων στην εκλογική περιφέρεια του πρωτοδικείου όπου ήταν διορισμένοι, ήρθη με το άρθρο 35 παρ. 7 του ν. 3274/2004, καθώς έγινε δεκτό ότι οι δικηγόροι διαθέτουν το απαιτούμενο κύρος προς διασφάλιση της απρόσκοπτης διεξαγωγής της εκάστοτε εκλογικής διαδικασίας με όρους διαφάνειας και αμεροληψίας.
Επιπλέον, η εμπειρία που διαθέτουν τα περισσότερα μέλη του δικηγορικού σώματος ως προς την άσκηση των σχετικών καθηκόντων και εξουσιών αποτελεί ισχυρό τεκμήριο επιτυχούς ανταπόκρισής τους σε αντίστοιχες διεξαγωγές, που μάλιστα είναι κατά κανόνα πιο περιορισμένου βεληνεκούς.
Τέλος, η ιδιότητα καθαυτή των δικηγόρων ως άμισθων δημόσιων λειτουργών περιβάλλει εξίσου αποτελεσματικά τη διαδικασία ως προς τη διαφύλαξη του σχετικού δημοσίου συμφέροντος.
Επιπλέον, οι αρχαιρεσίες για την εκλογή των μελών διοίκησης των ανωτέρω ενώσεων δεν φέρουν στοιχεία τα οποία προσιδιάζουν σε άσκηση αρμοδιότητας δικαιοδοτικού οργάνου. Η διενέργεια των εκλογών των ανωτέρω ενώσεων από δικαστικούς λειτουργούς δεν συνιστά δικαιοδοτικό έργο κατά την έννοια των άρθρων 87 παρ. 1 και 89 παρ. 2 του Συντάγματος, καθώς με αυτή δεν διαγιγνώσκεται, αναγνωρίζεται ή διαπλάθεται κάποιο δικαίωμα ούτε και ρυθμίζεται κάποια έννομη σχέση.
Επίσης, οι διαδικασίες αυτές δε φέρουν χαρακτηριστικά δίκης (λ.χ. δημοσιότητα, προφορικότητα, έκδοση αιτιολογημένης απόφασης) ώστε να καθίσταται αυτομάτως υποχρεωτική η εκεί συμμετοχή δικαστικού λειτουργού.
Περαιτέρω, κρίνεται απολύτως σκόπιμη και συνεπής προς τις τρέχουσες συνθήκες στον χώρο της δικαιοσύνης η επιδίωξη απεμπλοκής των δικαστικών λειτουργών από τις προαναφερθείσες υποχρεώσεις.
Συγκεκριμένα, η κοινώς διαπιστωθείσα βραδύτητα σε όλα τα στάδια απονομής της δικαιοσύνης σε συνδυασμό με τον χαμηλό ρυθμό εκκαθάρισης υποθέσεων και έκδοσης αποφάσεων επιτάσσει την προσήλωση των δικαστικών λειτουργών στο κυρίως έργο τους και την αποφόρτισή τους από τα ανωτέρω σημαντικά πλην δευτερεύοντα καθήκοντα, τα οποία μπορούν να εκτελέσουν με επιτυχία οι δικηγόροι.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση τροποποιούνται οι σχετικές διατάξεις που καθορίζουν τα προσόντα για τον διορισμό των αντιπροσώπων της δικαστικής αρχής στις αρχαιρεσίες των συνδικαλιστικών οργανώσεων, των επιμελητηρίων, των συνεταιρισμών, των σωματείων και των λοιπών ενώσεων προσώπων.
Με τη νέα ρύθμιση ως αντιπρόσωποι της δικαστικής αρχής διορίζονται αποκλειστικά δικηγόροι, τα δε ζητήματα που αφορούν τον τρόπο επιλογής των δικηγόρων, την αμοιβή τους και κάθε άλλο ουσιώδες ζήτημα, θα εξειδικευθούν σε Υπουργική Απόφαση.
Δείτε αναλυτικά το σχέδιο νόμου εδώ
και την αιτιολογική του έκθεση εδώ.
