 |
| Αρχείο |
Tα αγιορείτικα χειρόγραφα αποτελούν σημαντικές πηγές για την έρευνα σλαβικών τοπωνυμίων στον ελληνικό χώρο, κυρίως επειδή είναι χρονολογημένα, τονίστηκε, μεταξύ άλλων, στο 1ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορείτικης Εστίας, το οποίο χθές 10-12-16 συνεχίζονταν για δεύτερη μέρα. Σε εισήγηση της,
προχθές, η επίκουρος καθηγήτρια Μεσαιωνικής Ιστορίας των Σλαβικών Λαών, του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Αγγελική Δεληκάρη, αναφέρθηκε σε βυζαντινά χειρόγραφα μονών, κυρίως του Πρωτάτου και της μονής Ιβήρων, όπου εμφανίζονται σλαβικά τοπωνύμια, ως όρια μετοχιών, ή ως σημεία γεωγραφικού προσδιορισμού, ήδη από τα τέλη του 9ου αλλά κυρίως από τον 10ο αιώνα.
Η κ. Δεληκάρη σημείωσε ότι τα έγγραφα αυτά είναι σημαντικά, κυρίως γιατί είναι χρονολογημένα και επιτρέπουν στο μελετητή «να διαμορφώσει μια εικόνα για το πρώιμο σλαβικό τοπωνυμικό παρελθόν ορισμένων περιοχών». Ανέφερε, ότι κατά πάσα πιθανότητα σλαβικά τοπωνύμια χρησιμοποιούνταν ακόμη από τους πρώτους αιώνες της εγκατάστασης σλαβικών πληθυσμών στον ελληνικό χώρο. Όπως προκύπτει από τις βυζαντινές πηγές, το θέμα των σλαβικών μετονομασιών τοπωνυμίων με προηγούμενη ελληνική ονομασία θίγεται και από βυζαντινούς συγγραφείς και λόγιους. Αν και απευθύνονται σε ένα κατεξοχήν βυζαντινό αναγνωστικό κοινό, χρησιμοποιούν τα σλαβικά ονόματα οικισμών, υδρωνυμίων κτλ. προκειμένου να γίνουν όσο σαφέστεροι γίνεται.
Η κ. Δεληκάρη ανέφερε χαρακτηριστικά αποσπάσματα, όπου η 'Αννα η Κομνηνή φαίνεται να δυσφορεί, επειδή η λίμνη Λυχνίτιδα «εκβαρβαρώσασα» αποκαλείται πιο ευρέως στη καθομιλουμένη «Αχρίδα» και ο Θεοφύλακτος Αχρίδος επίσης «ενοχλείται» διότι ο ποταμός ‘Αξιος (Αξιός) αποκαλείται πιο κακόηχα για την αισθητική του - «Βαρδουάριος»(Βαρδάρης).
Φ. Γρηγοριάδης
ΑΠΕ-ΜΠΕ Μακεδονία Θράκη
