Παρά τη συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία και τις δεσμεύσεις της Άγκυρας οι πρόσφυγες που βρίσκονται στην Τουρκία δεν δέχονται κρατική βοήθεια. Ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης πέφτει στους απλούς εθελοντές. Ρεπορτάζ της DW.
Oι ώρες κυλούν ήσυχα σε ένα καφέ του Τσεσμέ. Τσάι, συζητήσεις, αστεία. Ξαφνικά καταφθάνει στο
καφενείο ένα γκρουπ πρόσφυγες που ζητούν απεγνωσμένα άμεση βοήθεια. Θέλουν τρόφιμα και φάρμακα. Ευτυχώς στo ίδιο σημείο υπάρχουν πολλοί εθελοντές, που ξέρουν ακριβώς τι πρέπει να κάνουν. Ο Μετσίτ είναι 21 ετών και σπουδάζει Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων στην Τουρκία. «Πριν από πέντε λεπτά μια φίλη μου τηλεφώνησε και μου είπε να ρθω αμέσως εδώ. Είχε δει μια οικογένεια προσφύγων που κρυβόταν στο βουνό από την αστυνομία», αφηγείται ο Μετσίτ.
Συναγερμός για βοήθεια
H Noυρ Σαρίογλου από την τουρκική ΜΚΟ «Ιmece»
Όταν πέφτει μια τέτοια κλήση, κάθε εθελοντής είναι σε ετοιμότητα και ξέρει ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις του. Πακετάρει αμέσως μια κούτα με είδη πρώτης ανάγκης, ένα «depot», όπως την αποκαλούν στα τουρκικά. Πάνες για μωρά, ζεστά σκεπάσματα, ρούχα για τους ενήλικες, με λίγα λόγια βασικά είδη που οι εθελοντές μαζεύουν υπομονετικά για να δώσουν σε όσους έχουν ανάγκη. Εδώ και μήνες οι εθελοντές που δρουν στην περιοχή στην ουσία έχουν αυτοοργανωθεί. Έχουν φτιάξει και έναν άτυπο χώρο υποδοχής προσφύγων και μεταναστών. Στην άκρη αυτού του χώρου υπάρχει ένα υποτυπώδες καφέ, όπου ανά πάσα ώρα και στιγμή βρίσκονται εθελοντές και επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Σε χαλαρή ατμόσφαιρα μετά μουσικής συντονίζουν τις κινήσεις τους. Όλα γίνονται «συλλογικά», αυτή η λέξη είναι άλλωστε το μότο των εθελοντών της ΜΚΟ «Ιmece», που θα πει «μαζί». Οι περισσότεροι από τους εθελοντές της τουρκικής ΜΚΟ είναι φοιτητές.
Η Νουρ Σαρίογλου είναι περήφανη για τα μέχρι αποτελέσματα της ΜΚΟ, ενώ αναφέρει πως βρίσκονται σε επαφή με τις αρμόδιες αρχές, καλύπτοντας κρατικά κενά. «Η ακτοφυλακή μας καλεί όταν πρόσφυγες έχουν εντοπιστεί στη θάλασσα, το ίδιο και η αστυνομία. Κυρίως το λιμενικό εξαρτάται από τη συνδρομή μας. Οι άνθρωποι που βοηθάμε να βγουν από τη θάλασσα είναι παγωμένοι, χρειάζονται αμέσως καινούργια ρούχα», αναφέρει μια εθελόντρια. Η ΜΚΟ «Ιmece» χρηματοδοτείται αποκλειστικά από δωρεές, ενώ δέχεται βοήθεια κι από ανθρώπους από όλον τον κόσμο, εξηγεί η Νουρ Σαρίογλου. Η «Ιmece» προσπαθεί να είναι παρούσα εκεί που η τουρκική κρατική μηχανή απουσιάζει. Για τον Κρίστιαν Μπράκελ, επικεφαλής του τουρκικού παραρτήματος του γερμανικού Ιδρύματος Xάινριχ Μπελ στην Κων/πολη η συμβολή εθελοντών, όπως αυτών της «Imece», είναι σημαντική: «Με εξαίρεση τους πρόσφυγες από τη Συρία, για όλους τους άλλους δεν υπάρχει κανένα νομικό status, ούτε καν κάποιο κατάλυμα, ούτε κάποια άλλη παροχή». Κανένας εξ αυτών δεν λαμβάνει χρηματική βοήθεια από το κράτος, αναφέρει ο γερμανός ειδικός.
Βοήθεια στους πρόσφυγες αντί για διακοπές
Το κεντρικό σκέκι των εθελοντών της «Ιmece» στο Τσεσμέ
Οι φοιτητές – εθελοντές της τουρκικής ΜΚΟ κάνουν το παν. «Χρησιμοποιούμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το facebook και το twitter για να κάνουμε γνωστή τη δράση μας», λένε χαρακτηριστικά. Πολλοί εξ αυτών διαφημίζουν την εθελοντική εργασία τους και στο εξωτερικό με σκοπό να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο. Έτσι κάπως η δασκάλα γερμανικών Κλαούντια Ποπ από το Μπόχουμ έμαθε για τη δράση της «Imece» και αποφάσισε να έρθει εδώ για να βοηθήσει στις διακοπές της. Η ίδια δηλώνει σοκαρισμένη από τις ιστορίες των προσφύγων που ακούει καθημερινά. «Η κατάσταση για αυτούς τους ανθρώπους πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Κανείς δεν τους βοηθά. Όσοι δεν έχουν χαρτιά και χρήματα είναι αναγκασμένοι να κοιμηθούν έξω», αναφέρει η Κλαούντια Ποπ.
Πολλοί από τους εθελοντές επιρρίπτουν ευθύνες στην τουρκική κυβέρνηση για ολιγωρία. «Ο αριθμός των προσφύγων που βρίσκονται εδώ και οι επιπτώσεις που έχει η όλη κατάσταση στην καθημερινή ζωή, έχουν ξεπεράσει κάθε υπολογισμό των αρμόδιων αρχών», αναφέρει ο Ανίλ Ακτάς φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Μπιλκέντ της Άγκυρας. Ευχυχώς πάντως στην περίπτωση του Τσεσμέ υπάρχει συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων τουρκικών αρχών και των εθελοντών. «Υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός. Οι αρχές περισσότερο μας υποστηρίζουν παρά μας εμποδίζουν», λέει ο Ανίλ Ακτάς. Άλλωστε γενικότερα κανείς δεν περιμένει εδώ πολλά από το τουρκικό κράτος. «Εμείς θέλουμε απλώς να βοηθήσουμε όλους όσους βρίσκονται σε ανάγκη», λένε οι εθελοντές εμφατικά.
Ντάνιελ Χάινριχ / Δήμητρα Κυρανούδη
φώτο από İmece İnisiyatifi Çeşme
