Διανύουμε τα μέσα του καλοκαιριού και πολλοί -πόσω μάλλον λόγω οικονομικής δυσπραγίας- θα επιλέξουν το ελεύθερο κάμπινγκ για να περάσουν τις διακοπές τους. Γνωρίζουμε όμως το νομικό καθεστώς που διέπει την ελεύθερη κατασκήνωση; Οι ελεύθεροι κατασκηνωτές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το κάμπινγκ σε
μη προσδιορισμένο χώρο απαγορεύεται ρητώς από το νόμο με εξαίρεση τις περιοχές που έχουν οριστεί συγκεκριμένα γι’ αυτό το σκοπό.
Ο προσδιορισμός τέτοιων περιοχών εναπόκειται στην εκάστοτε αρμόδια δημοτική αρχή. Για παράδειγμα η δημοτική αρχή της Τήλου δίνει άδεια στους ελεύθερους κατασκηνωτές. Το ίδιο καθεστώς όλα τα προηγούμενα χρόνια ίσχυε στην Ανάφη, τη Γαύδο και τη Νίσυρο.
Αντιθέτως, σε παραλίες της Κρήτης, στη Σαμοθράκη και στις Μικρές Κυκλάδες πέφτει «κυνήγι».
Βασικό νομοθέτημα σχετικά με το ελεύθερο κάμπινγκ είναι ο Νόμος 392/1976, (ΦΕΚ Α’ 199/1976), με τίτλο «Περί ιδρύσεως και λειτουργίας χώρων οργανωμένης κατασκηνώσεως (κάμπινγκ) και άλλων τινών διατάξεων».
Ο συγκεκριμένος νόμος απαγορεύει την εγκατάσταση σκηνών και τη στάθμευση τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες και γενικότερα κοινόχρηστους χώρους.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία η αστυνομία έχει το δικαίωμα να συλλάβει τους ελεύθερους κατασκηνωτές αυτεπάγγελτα με τη διαδικασία του αυτοφώρου. Η ελεύθερη κατασκήνωση επισείει ποινές πλημμεληματικού χαρακτήρα που δεν ξεπερνούν σε διάρκεια το ένα έτος κάθειρξη με αναστολή. Ωστόσο, εάν ο κατασκηνωτής συλληφθεί να ανάβει φωτιά σε δασική περιοχή ή να ρυπαίνει προστατευόμενη περιοχή του δικτύου Natura 2000 η ποινή μπορεί να φτάσει και τα πέντε χρόνια.
Τον κίνδυνο της πυρκαγιάς προέβαλε ο δήμος Σαμοθράκης για να απαγορεύσει το ελεύθερο κάμπινγκ στις περίφημες «βάθρες». Μάλιστα, οι τοπικοί άρχοντες αποφάσισαν τη μείωση κατά 50% στις τιμές των δημοτικών οργανωμένων κάμπινγκ ώστε να αποτρέψουν την ελεύθερη κατασκήνωση στο δάσος και να μειώσουν τον κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιών.
Σε κάθε περίπτωση, όλοι όσοι επιλέξουν την ελεύθερη κατασκήνωση για τις φετινές διακοπές οφείλουν απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον που θα τους φιλοξενήσει.
—Τα πρόστιμα
Από το έτος 2012, και σύμφωνα με το αρ. 38 του Ν. 4055/2012 (ΦΕΚ Α’ 51/ 12.3.2012) εισήχθη τροποποίηση, η οποία προβλέπει ότι η ελεύθερη κατασκήνωση τιμωρείται με κράτηση (και όχι με φυλάκιση πλέον) έως έξι (6) μήνες ή με πρόστιμο έως τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ.
Συνεπώς πλέον, για το ελεύθερο κάμπινγκ προβλέπεται μία διοικητική κύρωση (πρόστιμο 300 ευρώ) και μια ποινική (κράτηση έως 6 μήνες ή χρηματική ποινή έως 3.000 ευρώ), η οποία επιβάλλεται από τον δικαστή κατά τη συζήτηση της υπόθεσης.
—Τι κάνουμε για να προστατευτούμε
Σε περίπτωση που αντιληφθούμε αστυνομική επιχείρηση πρέπει να γνωρίζουμε τα εξής:
*Ξεστήνουμε τη σκηνή πριν την πλησιάσουν.
– Σύμφωνα με το νόμο Ν.2160/93 «Ρυθμίσεις για τον τουρισμό και άλλες διατάξεις», που προσφάτως τροποποιήθηκε, απαγορεύεται η ελεύθερη κατασκήνωση σε κοινόχρηστους χώρους, δάση, αιγιαλούς, ακόμη και σε ιδιωτικά οικόπεδα, με πρόστιμο 300 ευρώ (150 αν πληρωθεί σε 10 μέρες, 300 ευρώ μετά, μετακύλιση στην εφορία αν δεν πληρωθεί σε δύο μήνες). Επίσης το πλημμέλημα είναιαυτόφωρο, οπότε νομικά επιτρέπει στα όργανα του κράτους την επιτόπου σύλληψη.
Από την άλλη:
– Η σκηνή θεωρείται κατοικία, καλύπτεται από άσυλο (άρθρο 9 παρ. 1 εδ. α του Συντάγματος) και η είσοδος αστυνομικού οργάνου επιτρέπεται μόνο με ένταλμα. Άρα μπορείτε νόμιμα να μην βγείτε και να μην τους αφήσετε να μπουν.
– Η απαγόρευση της κατασκήνωσης ισχύει αποκλειστικά από την ανατολή ως τη δύση του Ηλίου(γι’αυτό και τα “πεσίματα” γίνονται συχνά στις 6:30-7:00 το πρωί).
– Ακόμα και αυτή η απαγόρευση θεωρείται αντισυνταγματική (όπως τόσοι άλλοι νόμοι άλλωστε σήμερα – προσοχή, αυτό δεν σημαίνει ότι για όσο υπάρχουν δεν ισχύουν και δεν υπερτερούν του συντάγματος) για τους παρακάτω λόγους:
1. Δικαίωμα ελεύθερης χρήσης των κοινόχρηστων χώρων
Βάσει νομολογίας, ΜΠρΑθ 10691/97 και των άρθρων 966-968 ΑΚ ως κοινόχρηστα ορίζονται εκείνα τα πράγματα που δεν μπορούν να είναι αντικείμενο συναλλαγής ή να ανήκουν σε κάποιον. Μπορεί όμως ο καθένας να τα χρησιμοποιήσει.
Βάσει νομολογίας, ΜΠρΑθ 10691/97 και των άρθρων 966-968 ΑΚ ως κοινόχρηστα ορίζονται εκείνα τα πράγματα που δεν μπορούν να είναι αντικείμενο συναλλαγής ή να ανήκουν σε κάποιον. Μπορεί όμως ο καθένας να τα χρησιμοποιήσει.
2. Δικαίωμα ελεύθερης διακίνησης, διαμονής και ανάπτυξης της προσωπικότητας
Σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Άρ.13) και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (Ν.2462/97,Άρ.12/1), οποιοσδήποτε βρίσκεται νόμιμα στο έδαφος ενός κράτους έχει δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης και ελεύθερης επιλογής κατοικίας.
Σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Άρ.13) και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (Ν.2462/97,Άρ.12/1), οποιοσδήποτε βρίσκεται νόμιμα στο έδαφος ενός κράτους έχει δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης και ελεύθερης επιλογής κατοικίας.
3. Δικαίωμα στην απόλαυση και προστασία της φύσης
Το άρθρο 24 του Συντάγματος ορίζει ότι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του κράτους και δικαίωμα του καθενός.Η παραπάνω απόφαση δέχεται ότι η προστασία της χρήσης των περιβαλλοντικών αγαθών που στηρίζεται στον ΑΚ 57, περιλαμβάνει όχι μόνο το δικαίωμα χρήσης στη στενή του έννοια αλλά και το δικαίωμα διάσωσης και απόλαυσης των περιβαλλοντικών αγαθών.
Το άρθρο 24 του Συντάγματος ορίζει ότι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του κράτους και δικαίωμα του καθενός.Η παραπάνω απόφαση δέχεται ότι η προστασία της χρήσης των περιβαλλοντικών αγαθών που στηρίζεται στον ΑΚ 57, περιλαμβάνει όχι μόνο το δικαίωμα χρήσης στη στενή του έννοια αλλά και το δικαίωμα διάσωσης και απόλαυσης των περιβαλλοντικών αγαθών.
Άλλωστε, σύμφωνα με το άρθρο 25 του Συντάγματος, οι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν να επιβληθούν στα δικαιώματα πρέπει να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας, να είναι δηλαδή κατάλληλοι, αναγκαίοι και αναλογικοί. Έτσι και η απαγόρευση της ελεύθερης κατασκήνωσης είναι παράλογη και μη νόμιμη αφού αποτελεί υπέρμετρο περιορισμό του δικαιώματος της προσωπικότητας στο όνομα μιας μόνο πιθανότητας πρόκλησης αρνητικών επιπτώσεων στις περιβαλλοντικές συνθήκες από ορισμένους κατασκηνωτές.
4. Δικαίωμα στην οικονομική βιωσιμότητα, τόπων και ανθρώπων.
Ο αποκλεισμός της δυνατότητας της ελεύθερης κατασκήνωσης συνιστά αποκλεισμό για τους μη διαθέτοντες τα οικονομικά μέσα που απαιτούνται για άλλου είδους διακοπές ή ακόμα και οργανωμένες κατασκηνώσεις, αν και υπάρχει εναλλακτική λύση. Έτσι, στην ουσία παραβιάζεται η αρχή της ισότητας του Συντάγματος που προβλέπει ισότητα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων (Αρ.4/2).
Ο αποκλεισμός της δυνατότητας της ελεύθερης κατασκήνωσης συνιστά αποκλεισμό για τους μη διαθέτοντες τα οικονομικά μέσα που απαιτούνται για άλλου είδους διακοπές ή ακόμα και οργανωμένες κατασκηνώσεις, αν και υπάρχει εναλλακτική λύση. Έτσι, στην ουσία παραβιάζεται η αρχή της ισότητας του Συντάγματος που προβλέπει ισότητα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων (Αρ.4/2).
Ισότητα σε αυτήν την περίπτωση σημαίνει να έχουν όλοι δυνατότητα αναψυχής και ανάπαυσης αναλογικά πάντα με τις δυνατότητές τους. Ταυτόχρονα, βέβαια, ο διωγμός των ελεύθερων κατασκηνωτών συχνά οδηγεί σε οικονομική δυσπραγία ορισμένες κατηγορίες επαγγελματιών κατά τόπους.
