Ταυτόχρονα, μεγάλος αριθμός εργαζομένων αποτελούν
επιδοτούμενους από πρόγραμμα ΕΣΠΑ που απλώς (φέρεται να) έχουν κάνει την πρακτική τους εκεί.
Σε προηγούμενο ρεπορτάζ προέκυψε ότι ο αριθμός όλων των εργαζομένων δεν ξεπερνά τους 1300-1400 – μόνιμοι, προσωρινοί και σε εργολαβίες. Μόλις την Παρασκευή 1/10, με την απόφαση προσωρινής αναστολής της παύσης εργασιών στις Σκουριές του ΣτΕ, μάθαμε ότι ο πραγματικός αριθμός των εργαζομένων, σύμφωνα με τα πιο επίσημα στοιχεία (δηλαδή σύμφωνα με την προσφυγή των ίδιων των εργαζομένων που τέθηκαν σε διαθεσιμότητα στο ΣτΕ) είναι 869!
Άραγε, σε αυτόν τον αριθμό περιλαμβάνονται και οι προσωρινής διάρκειας επιδοτούμενοι μέσω ΕΣΠΑ;
Σύμφωνα με όσα μας είπαν οι εκπρόσωποι των εργαζομένων τον Απρίλιο, ναι, ενώ σύμφωνα με την ίδια την εταιρεία, η απάντηση είναι ασαφής.
Σε κάθε περίπτωση, μιας και αξιόπιστη και τεκμηριωμένη απάντηση δεν μπορούμε να έχουμε από τη μεριά της Ελληνικός Χρυσός, ας δούμε με ποιο τρόπο αξιοποιούνται τα χρήματα και οι εργαζόμενοι/επιδοτούμενοι του ΕΣΠΑ στην ευρύτερη περιοχή της κεντρικής Μακεδονίας.
Κατανομή του προγράμματος voucher στην Κεντρική Μακεδονία
Το εν λόγω πρόγραμμα που μας απασχολεί ανακοινώθηκε το 2012 με τίτλο “Κατάρτιση με επιχορήγηση (training voucher) ανέργων στον παραγωγικό τομέα Β' της οικονομίας με υποχρεωτική απασχόληση” και υλοποιήθηκε με ευθύνη του ΤΕΕ. Σε αυτά έχουν ενταχθεί η Ελληνικός Χρυσός και η Άκτωρ ξεχωριστά, αν και τα προγράμματα αφορούν το σύνολο των Μεταλλείων Κασσάνδρας (Σκουριές, Ολυμπιάδα, Μαντέμ Λάκκος).
Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε σε δύο φάσεις, με αντίστοιχα δύο προσκλήσεις, καθώς δεν συμπληρώθηκαν τα απαιτούμενα άτομα εξ αρχής (τελικώς δεν καλύφθηκε όλο το πρόγραμμα ούτε με την δεύτερη πρόσκληση). Σύμφωνα με τους αναλυτικούς πίνακες της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του επιχειρησιακού προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» (ΕΠΑνΑΔ), προκύπτουν τα εξής: για την περίοδο 2014 (α' πρόσκληση), οι καταρτιζόμενοι που θα έκαναν πρακτική άσκηση στα μεταλλεία Κασσάνδρας ήταν 156, σε σύνολο 269 σε όλη την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας – 110 στην Ελληνικός Χρυσός και 46 στην Άκτωρ, και για την περίοδο 2015 (β' πρόσκληση), οι καταρτιζόμενοι ήταν 532, σε σύνολο 599 – 332 στην Ελληνικός Χρυσός και 200 στην Άκτωρ.
Συνολικά, στο πρόγραμμα που προέβλεπε μέγιστο αριθμό 1103 επιταγών κατάρτισης (vouchers), συμμετείχαν 868 άνεργοι, και οι 688 από αυτούς σε προγράμματα που περιλάμβαναν πρακτική άσκηση στα Μεταλλεία Κασσάνδρας, δηλαδή τα τέσσερα πέμπτα (79,2%). Η τελευταία πρακτική άσκηση έγινε τον Ιούνιο του 2015. Το συνολικό κόστος του προγράμματος ήταν 6.882.720 και καλύφθηκε από το ελληνικό δημόσιο (ΕΠΑνΑΔ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.
Το πρόγραμμα ανέλαβαν να υλοποιήσουν συνεργαζόμενα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) που εντάσσονται στο μητρώο του ΤΕΕ και είναι υπεύθυνα γι' αυτό. Οι άνεργοι που συμμετείχαν είναι επίσης καταγεγραμμένοι σε αντίστοιχα μητρώα και είχαν την επιλογή του ΚΕΚ όπου θα εξαργύρωναν την επιταγή – voucher επί το ελληνικότερον! Το πρόγραμμα δίνει 4.240 ευρώ στο κάθε ΚΕΚ ανά δικαιούχο άνεργο για την κάλυψη της θεωρητικής και πρακτικής του κατάρτισης, και το απαλλάσσει από τον ΦΠΑ. Επειδή η πρακτική άσκηση γίνεται σε συγκεκριμένη εταιρεία, τα ΚΕΚ συνάπτουν ιδιωτικό συμφωνητικό με την εκάστοτε εταιρεία (εδώ η Ελληνικός Χρυσός και η Άκτωρ) για την πρακτική άσκηση καθώς και το ποσοστό που αυτή θα λάβει για να δεχτεί τους εργαζόμενους να κάνουν την άσκησή τους. Με άλλα λόγια, οι συνεργαζόμενες εταιρείες πληρώνονται μέσω του προγράμματος αυτού για τον κάθε καταρτιζόμενο-εργαζόμενο: “η αμοιβή της εταιρίας για την πρακτική άσκηση, τους εκπαιδευτές της πρακτικής και τις προσλήψεις δεν είναι προσδιορισμένες και αποτελεί συμφωνία μεταξύ των ΚΕΚ και των επιχειρήσεων”, όπως μας ενημέρωσε ο υπεύθυνος συνεργαζόμενου ΚΕΚ στο πρόγραμμα, χωρίς ωστόσο να μας προσδιοριστεί το ποσό μιας τέτοιας συμφωνίας. Επίσης, 2.000 ευρώ παίρνει ο κάθε άνεργος, από τα οποία αφαιρούνται οι φόροι και οι κρατήσεις ασφάλισης, ενώ χάνει και το επίδομα ανεργίας που τυχόν έπαιρνε ως τότε!
Τέλος, όπως ορίζει και ο τίτλος του προγράμματος (“με υποχρεωτική απασχόληση”), ρητή υποχρέωση των συμμετεχόντων αποτελεί η απασχόληση του 30% των καταρτιζόμενων στην εταιρεία πρακτικής άσκησης, που θα πρέπει να ξεκινήσει μέσα σε ένα μήνα και να διαρκέσει για 100 ημερομίσθια, υποχρέωση που βαρύνει την εταιρεία. “Σε περίπτωση μη τήρησης του όρου της υποχρεωτικής απασχόλησης, η αμοιβή του ΚΕΚ μειώνεται κατά το ποσό που προκύπτει από το γινόμενο του αριθμού των καταρτισθέντων που υπολείπεται του ποσοστού του 30% και δεν απασχολήθηκε, πολλαπλασιαζόμενο με την οικονομική αξία των 4.240 ευρώ της επιταγής κατάρτισης”. Όλα τα ΚΕΚ που συμμετέχουν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα ανέφεραν ότι αυτή η υποχρέωση τηρείται απαρέγκλιτα και η πρακτική άσκηση πραγματοποιείται πάντα.
Τι ισχυρίζεται η Ελληνικός Χρυσός για το πρόγραμμα
Επικοινωνήσαμε με τον υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός, κ. Κώστα Γεωργαντζή και τον ρωτήσαμε αναφορικά με την υλοποίηση του προγράμματος. Δύο ενδιαφέροντα ζητήματα προκύψανε από τη συνομιλία μας. Πρώτον, μας είπε ότι η ίδια η εταιρεία πληρώνει τους εργαζόμενους και τις ασφαλιστικές εισφορές τους για όσο διάστημα κάνουν εκεί την πρακτική τους! Με άλλα λόγια, ενώ το πρόγραμμα προβλέπει αυτά τα έξοδα, αλλά και όλα τα ΚΕΚ ισχυρίζονται ότι πληρώνουν γι' αυτή την πρακτική, εντούτοις η εταιρεία με ιδιαίτερη γενναιοδωρία τα αναλαμβάνει μόνη της! “Δεν παίρνουμε καθόλου λεφτά από τα ΚΕΚ για την πρακτική. Εμείς, η Ελληνικός Χρυσός, πληρώνουμε τους μισθούς και όλες τις εισφορές για την πρακτική. Αυτό το θυμάμαι πολύ καλά, το ανέφερε και ο κ. Θεοδωρακόπουλος”. Δεύτερον, και σημαντικότερο, αρνήθηκε ότι η εταιρεία έχει προσλάβει το 30% των καταρτιζόμενων στα Μεταλλεία Κασσάνδρας, όπως προκύπτει από τη σύμβαση των ΚΕΚ με το ΤΕΕ. Μάλιστα αρνήθηκε ότι έχει υπάρξει τέτοια πρόσληψη ή πρόβλεψη για υποχρεωτική πρόσληψη οποιουδήποτε εργαζόμενου. “Από που απορρέει αυτή η υποχρέωση; Όχι, δεν συμβαίνει αυτό, θα έγινε κάποια παρεξήγηση. Δεν θυμάμαι να έχουμε προσλάβει κάποιο 30% ανθρώπων που κάναν αυτή την εκπαίδευση, κάπου θα το 'χα συναντήσει, έτσι δεν είναι; Εγώ δεν θα το γνώριζα;”, μας είπε ο κ. Γεωργατζής.
Ρόλος του ΤΕΕ και απουσία ελέγχων
Δεδομένου ότι, όπως αναφέρει ο κ. Γεωργατζής, κανένας καταρτιζόμενος δεν έχει προσληφθεί, αλλά και δεδομένων των αντικρουόμενων δηλώσεων των υπεύθυνων των ΚΕΚ και του υπεύθυνου επικοινωνίας της Ελληνικός Χρυσός, προκύπτει ότιστο πρόγραμμα έχουν συμβεί σοβαρές παρατυπίες, οι οποίες θα έπρεπε να έχουν προκαλέσει την ανάκληση του προγράμματος σε αυτούς τους δικαιούχους, την απαίτηση επιστροφής χρημάτων και τη διαγραφή τόσο των ΚΕΚ όσο και της Ελληνικός Χρυσός από το μητρώο δικαιούχων υλοποίησης μελλοντικά προγράμματα. Μάλιστα, οι παρατυπίες αυτές μπορεί να φτάνουν μέχρι και τη μη υλοποίηση και άλλων απαιτήσεων του προγράμματος, όπως είναι η ίδια η πρακτική άσκηση στα μεταλλεία.
Μια ένδειξη προς αυτό αποτελεί η διασπορά των ΚΕΚ: ένα είναι στο Στρατώνι (Χρ.&Αθ. Μπέης ΟΕ), όμως άλλα είναι στη Νέα Τρίγλια (Κέντρο Παιδείας και Πολιτισμού), στη Θεσσαλονίκη (Πληροφορική, Εκπαιδευτική ΑΕ, Άποψη ΑΕ, και οι δύο με έδρα Αθήνα και Πειραιά), στη Βέροια (Γνώση) και στον Τράγιλο Σερρών (ΚΕΚ Αριστοτέλης)!
Πέρα από τη διασπορά των ΚΕΚ στη Βόρεια Ελλάδα, που μας δείχνει μια προσπάθεια διείσδυσης και εξαγοράς συνειδήσεων στις περιοχές που μελλοντικά θέλουν οι εταιρείες να επεκτείνουν την εξόρυξη, προκύπτουν πρακτικά ζητήματα.
Κυριότερο εξ αυτών αν πράγματι έγινε η πρακτική άσκηση, συμβατική υποχρέωση όλων των δικαιούχων. Όπως μας ανέφεραν από όλα τα ΚΕΚ, «η μετακίνηση [των καταρτιζόμενων] προς το εργοτάξιο της πρακτικής γίνεται καθημερινά με λεωφορείο που τους πηγαίνει και τους επιστρέφει [στην πόλη τους]». Κάθε μέρα, λοιπόν, οι καταρτιζόμενοι μεταφέρονταν με έξοδα των ΚΕΚ επί 3 ώρες διαδρομή (πήγαινε-έλα), για να κάνουν πρακτική άσκηση σε ένα εργοτάξιο 2000(;) ατόμων, που στην πλήρη ανάπτυξή του αναφέρει ότι θα απασχολεί 1300 άτομα;
Επικοινωνήσαμε με το ΤΕΕ ζητώντας έγγραφη απάντηση όσον αφορά τη διενέργεια ελέγχων για την ορθή υλοποίηση των όρων του προγράμματος (αρ. πρωτ. 12053, 15/5/2015). Το ΤΕΕ μας παρέπεμψε στην Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του υπουργείου Εργασίας ήδη από τα τέλη Μαΐου, και ακόμη δεν έχουν απαντήσει.
Ύστερα από τόσους μήνες, δεν αναμένουμε άλλο την απάντηση για να δημοσιεύσουμε τα παραπάνω στοιχεία. Άλλωστε, φαίνεται πως κανένας έλεγχος δεν έχει διενεργηθεί. Αυτό ανέφεραν, σε κατ’ ιδίαν συνομιλία, υπάλληλοι του ΤΕΕ, οι οποίοι πρόσθεσαν πως η ίδια η επιλογή του ΤΕΕ ως φορέα υλοποίησης του προγράμματος είχε να κάνει με την πρόθεση προνομιακής μεταχείρισης της εταιρείας Άκτωρ, επισημαίνοντας πως όλο το πρόγραμμα στήθηκε για τα μεταλλεία και η Κεντρική Μακεδονία πήρε δυσανάλογα μεγάλο μερίδιο του έργου για το μέγεθος της (δεύτερη μετά την περιφέρεια Αν.Μακεδονίας-Θράκης).
ΥΓ: μικρά παραλειπόμενα για την προπαγάνδα της εταιρείας εις βάρος των εργαζομένων της, αύριο…
