3 στους 10 «πληρώνουν ακριβά» την εισαγωγή τους!
1 στους 8 πετυχαίνει στη σχολή που θέλει!
2 τους 3 φοιτητές των ΤΕΙ εγκαταλείπουν τις σπουδές τους!
4 στους 10 πτυχιούχους δεν κάνει ποτέ τις σπουδές του επάγγελμα!
Με πτυχίο 7 στους 10 Ελληνες μετανάστες
Στο περιθώριο της αναμονής των βάσεων εισαγωγής, σοκαριστικά στοιχεία για το μέλλον των νέων επιστημόνων στην Ελλάδα.
Θα «πέσουν» ή «θα ανέβουν οι βάσεις»; Σ΄ αυτό το ερώτημα
επικεντρώνεται κάθε χρόνο η αγωνία χιλιάδων υποψηφίων και των οικογενειών τους, στον άξονα αυτού του ερωτήματος περιστρέφονται μια ολόκληρη περίοδο όλες οι δημόσιες και ιδιωτικές συζητήσεις για την εκπαίδευση. Η κίνηση των βάσεων ντύνεται με μια θαυματουργική δύναμη, άλλοτε θεία και άλλοτε διαβολική και αναδεικνύεται άλλοτε ως φορέας σωτηρίας και άλλοτε ως φορέας ολοκληρωτικής καταστροφής.
Κι όμως. Η κίνηση των βάσεων, η αναρρίχηση ή το βύθισμά τους, δεν φαίνεται να μπορεί να επηρεάσει ορισμένα «δεδομένα» της εισόδου, της φοίτησης και της αποφοίτησης εκατοντάδων χιλιάδων φοιτητών στα Ελληνικά ΑΕΙ–ΤΕΙ.
Η ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής στις Ανώτατες Σχολές η οποία αναμένεται να γίνει μέσα στην επόμενη εβδομάδα κρατά «σιωπηλά» ορισμένα δεδομένα τα οποία μένουν συνήθως στο περιθώριο των δημοσίων συζητήσεων αν και απασχολούν, από την επομένη κιόλας της εισόδου στα Πανεπιστήμια, δεκάδες χιλιάδες οικογένειες. Μιλάμε για το λεγόμενο «σύστημα επαγγελματικού αποπροσανατολισμού», το έλλειμμα στη φοιτητική μέριμνα που απογειώνει το ιδιωτικό κόστος του πτυχίου, την αυξανόμενη εγκατάλειψη των σπουδών και τη δυσαρμονία ανάμεσα στην παραγωγή πτυχιούχων και στην αγορά εργασίας (για την οποία, βεβαίως, αναντιστοιχία, την κύρια και βασική ευθύνη την χρεώνεται η πολιτική που έχει διαλύσει κάθε παραγωγικό ιστό της χώρας) καθώς και τη μαζική μετανάστευση πτυχιούχων από την χώρα μας.
3 στους 10 «πληρώνουν ακριβά» την εισαγωγή τους!
Το ακριβοπληρωμένο στο βωμό της παραπαιδείας «εισιτήριο» εισαγωγής στα ΑΕΙ και ΤΕΙ και η επιβάρυνση του οικογενειακού προϋπολογισμού δεν τελειώνει με την είσοδο των υποψηφίων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και αν οι τρεις στους τέσσερις υποψήφιους έχουν ξοδέψει, στην πορεία για τη διεκδίκηση μιας θέσης στον «χλωμό» πλέον ήλιο των ΑΕΙ, από 5.000 έως και 20.000 ευρώ, τα έξοδα συνεχίζονται καθώς για τρεις στους δέκα νέους η είσοδος στα ΑΕΙ-ΤΕΙ συνοδεύεται από σημαντικές οικογενειακές δαπάνες.
Το γεγονός ότι είμαστε τελευταίοι στις δημόσιες δαπάνες για φοιτητική μέριμνα - ενίσχυση των φοιτητών με 0,4% όταν ο μέσος όρος της Ε.Ε ανέρχεται στο 5,7% και καθώς η κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των χιλιάδων «μεταναστών φοιτητών» δεν ξεπερνάει το 9%, το κόστος της φοιτητικής ιδιότητας μετακυλίεται ολοκληρωτικά στους «ώμους» των οικογενειακών προϋπολογισμών κάνοντας ιδιαίτερα ακριβό... το «δημόσιο και δωρεάν» πανεπιστήμιο. Στο πλαίσιο αυτό, το συνολικό ιδιωτικό κόστος για τον μετανάστη φοιτητή με μέση χρονική διάρκεια τέσσερα έως πέντε χρόνια, το κόστος του πτυχίου δηλαδή, ανέρχεται συνολικά σε 30.000 € περίπου κατά μέσο όρο.
Όπως γίνεται κατανοητό η εξέλιξη αυτή δημιουργεί ανυπέρβλητα προβλήματα στους υποψήφιους από τα λαϊκότερα στρώματα, εκείνους, δηλαδή, που τα οικονομικά των οικογενειών τους δεν τους επιτρέπουν να απομακρυνθούν από τον τόπο μόνιμης διαμονής. Σε όλες τις περιπτώσεις η διατήρηση ενός φοιτητή εκτός τόπου μόνιμης διαμονής συνεπάγεται μείωση των οικογενειακών εισοδημάτων που «ρίχνει» το νοικοκυριό κάτω από το όριο φτώχειας, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις είναι αδύνατη η συντήρηση του φοιτητή. Και, βεβαίως, το γεγονός αυτό, γεμίζει τις δεξαμενές των λεγόμενων, κατά το Υπουργείο Παιδείας, «αιωνίων» φοιτητών οι οποίοι με τις τελευταίες ρυθμίσεις εξοστρακίζονται.
1 στους 8 πετυχαίνει στη σχολή που θέλει!
Είτε οι βάσεις κατεβαίνουν είτε ανεβαίνουν μόνο 1 στους 8 υποψήφιους κατά μέσο όρο πετυχαίνει την εισαγωγή του στην σχολή της προτίμησής του. Ακόμη και στην περίπτωση των αριστούχων, ιδιαίτερα φέτος, μόνο 1 στους 4 θα πετύχει την εισαγωγή στην πρώτη επιλογή του. Η συντριπτική πλειονότητα των υποψηφίων εισάγεται σε τμήματα και σχολές που κάτω από άλλες συνθήκες δεν θα επέλεγαν ποτέ καθώς η δυνατότητα επιλογής σχολής είναι μια «πολυτέλεια» διαθέσιμη σ΄ ένα μικρό τμήμα των υποψηφίων.
Έτσι π.χ, τα τελευταία χρόνια, μόνο ο ένας στους οκτώ ή εννιά που «καίγονταν» να σπουδάσει για παράδειγμα στα τμήματα Ιατρικής, Νομικής, Ψυχολογίας ή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ή Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής ή Ναυτικών Δοκίμων ή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ή Νομικής ή στο τμήμα Κινηματογράφου κλπ. πετυχαίνει την εισαγωγή του σ΄ αυτά.
Αντίθετα η συντριπτική πλειονότητα των σπουδαστών των ΤΕΙ αλλά και πολλών τμημάτων των Πανεπιστημίων δηλώνει με σαφήνεια ότι «εμείς γι΄ αλλού κινήσαμε κι΄ αλλού η ζωή μας πάει...» Έτσι για όσους εισάγονται στα 4/5 των τμημάτων ΤΕΙ, η είσοδος είναι κομμένη και ραμμένη στο πατρόν ενός «ρεαλιστικού συμβιβασμού», διαδικασία η οποία λίγο αργότερα, για αρκετούς, λιπαίνει το έδαφος της καθυστέρησης και της εγκατάλειψης των σπουδών.
2 τους 3 φοιτητές των ΤΕΙ εγκαταλείπουν τις σπουδές τους!
Στο σύνολο των φοιτητών σε Πανεπιστημιακές σχολές την περίοδο 2010/11 – 2012/13 το 40 - 45% ήταν εγγεγραμμένοι πέραν των κανονικών εξαμήνων φοίτησης. Αυτό σημαίνει ότι πάνω από το 40% των φοιτητών καθυστερούν σημαντικά τις σπουδές τους για την είσοδο στις οποίες λίγο πριν ξόδεψαν πολλά σε κόπους και έξοδα. Δεν είναι τυχαίο, ότι οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις στις σπουδές σημειώνονται σε σχολές που χαρακτηρίζονται από ασαφή επαγγελματικό προσδιορισμό, έχουν μικρή «αξία» πτυχίου στην αγορά εργασίας και γενικά θεωρούνται σχολές χαμηλού κύρους και γοήτρου.
Το «φαινόμενο» αποκτά δραματικές διαστάσεις, εάν εξετάσει κανείς, στον χρονικό ορίζοντα των τελευταίων χρόνων τη σχέση του αριθμού εισακτέων με τον αριθμό αποφοιτησάντων. Έτσι από τους 100.000 περίπου εισακτέους την περίοδο 2005/06 – 2007/08 αποφοίτησαν μετά από τέσσερα χρόνια (από το 2008/9 – 2010/11) λιγότεροι από 33.000. Τι σημαίνει αυτό; ότι σε κάθε τρεις εισακτέους στα ΤΕΙ αποφοιτά μόνο ο ένας !
4 στους 10 πτυχιούχους δεν κάνει ποτέ τις σπουδές του επάγγελμα!
Όπως είναι γνωστό χιλιάδες πτυχιούχοι συνωστίζονται για χρόνια στις λίστες ανεργίες του ΟΑΕΔ. Για του λόγου το αληθές μπορεί κανείς να ρίξει μια ματιά στις στρατιές των αδιόριστων εκπαιδευτικών που κατέθεσαν, φέτος, αίτηση για τη διεκδίκηση μιας θέσης στη σχολική εκπαίδευση, για λίγους μήνες. Στους πίνακες των αναπληρωτών εντάχθηκαν 92.000 εκπαιδευτικοί διεκδικώντας στην καλύτερη περίπτωση 20.000 θέσεις.
Κι αν η ανεργία είναι η θεατή και κύρια όψη του προβλήματος, η ετεροαπασχόληση, δηλαδή, το να απασχολείται κάποιος σε εργασίες που είτε δεν έχουν καμιά συνάφεια με τις σπουδές του είτε έχουν πολύ μικρή, κυριαρχεί στις τάξεις των πτυχιούχων, καθώς υπολογίζεται ότι περιλαμβάνει πλέον περίπου επτά στους δέκα.
Κι αν στην πρώτη δεκαετία του 2000, μόνο ο ένας στους πέντε από τους νέους πτυχιούχους των τμημάτων Φιλοσοφίας, Φιλολογίας, Κοινωνιολογίας, Ανθρωπολογίας, Θεολογίας, Ιστορίας, Γεωγραφίας, Ζωικής και Φυτικής παραγωγής, Ανθοκομίας, Νηπιαγωγών, ΜΜΕ, Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Μαθηματικών, Φυσικής, Γεωλογίας, Δημόσιας Διοίκησης, Πολιτικών Επιστημών κλπ έβρισκε εργασία (όταν έβρισκε) σχετική με τις σπουδές του, σήμερα, όσοι πτυχιούχοι παίρνουν το «χρίσμα της αγοράς» (είτε στα γνωστά προγράμματα τύπου voucher, «ωφελούμενοι» κλπ είτε πέρα από αυτά) ετεροαπασχολούνται, ανεξαρτήτως σπουδών, στην συντριπτική τους πλειονότητα.
Με πτυχίο 7 στους 10 Ελληνες μετανάστες
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το σύνολο του εργατικού δυναμικού το 2009 ήταν 5.063.200 άτομα (εκ των οποίων τα 477.900 άτομα ήταν άνεργα). Μετά τις υπογραφές των μνημονίων και την εφαρμογή όλων των λαοκτόνων μέτρων από τις κυβερνήσεις που ακολούθησαν, το 2014, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το σύνολο του εργατικού δυναμικού ήταν 4.813.200 άτομα (εκ των οποίων το 1.309.200 άτομα είναι επισήμως άνεργα).
Βάσει των στοιχείων αυτών, βλέπουμε πως το σύνολο του εργατικού δυναμικού έχασε σχεδόν 250.000 άτομα τα οποία ως θύματα των μνημονιακών πολιτικών εγκατέλειψαν την Ελλάδα και αναζήτησαν την τύχη τους κάπου αλλού στο εξωτερικό.
Από όσους Έλληνες πτυχιούχους μετανάστευσαν στο εξωτερικό τα τελευταία 25 χρόνια, οι τρεις στους τέσσερις έφυγαν την τελευταία εξαετία. Το μέγεθος της απώλειας, του πλήγματος για την Ελλάδα, καταδεικνύεται και από ένα ακόμη στοιχείο: οι περισσότεροι μεταναστεύουν με πρόθεση να εγκατασταθούν μόνιμα στο εξωτερικό αναζητώντας εκεί δουλειά.
Ανάμεσά τους δεκάδες χιλιάδες πτυχιούχοι από τις πιο "βαριές" σχολές του ελληνικού Πανεπιστημίου (Μηχανικοί, γιατροί κλπ). Σε πρόσφατη έρευνα σε 780 φοιτητές των ελληνικών Πανεπιστημίων αποδεικνύεται ότι ένας στους τρεις φοιτητές σκέπτονται να μεταναστεύσουν όταν πάρουν το πτυχίο τους για εξεύρεση εργασίας σε άλλη χώρα.
Το ελληνικό κράτος δίνει 95.000 ευρώ για τις σπουδές ενός φοιτητή στην Ιατρική Αθηνών. Πρόκειται για το ακριβότερο πτυχίο στα ελληνικά πανεπιστήμια. Επίσης, το κόστος ενός πτυχίου από το ΕΜΠ ξεπερνά τις 50.000 ευρώ. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, την πενταετία 2010-2015 εκτινάχθηκε το ποσοστό των πτυχιούχων Ιατρικής, Πολυτεχνείου και άλλων ακριβών σχολών, μεταξύ όσων παίρνουν τον δρόμο της ξενιτιάς, ενώ η Ελλάδα έχει επενδύσει στις σπουδές τους.
Η συντριπτική ανεργία και ετεροαπασχόληση, η διάλυση της παραγωγικής βάσης της χώρας, δεν αποτελεί μια δυσλειτουργία του συστήματος εξουσίας , αντίθετα, είναι συστατικό – δομικό στοιχείο της λειτουργίας του. Σε κάθε περίπτωση, οι συνθήκες που παράγουν τη μαζική ανεργία δεν είναι δυνατόν να αναιρεθούν από την όποια αλλαγή στο εκπαιδευτικό σύστημα. Το αντίθετο. Το δικανικό επιχείρημα ότι η ανεργία θα εξαφανιστεί όταν η εκπαίδευση θα μπορεί παράγει πτυχιούχους κατάλληλα καταρτισμένους ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των επιχειρήσεων, οδηγεί στην άποψη ότι πηγή της ανεργία δεν είναι ο καπιταλισμός αλλά η πλημμελής εκπαίδευση. Η ανεργία, ωστόσο, θα εξακολουθήσει να υπάρχει όσο διατηρούνται οι γενικοί όροι που την παράγουν.
Συντάκτης:
