Του ΤΑΣΟΥ ΚΑΝΤΑΡΑ*
Ζούμε την κορύφωση του σύγχρονου ελληνικού δράματος, που αποτελεί συνέπεια της παγκόσμιας κρίσης του κυρίαρχου συστήματος, η οποία στη χώρα μας «έσκασε» ως κρίση δημόσιου χρέους.
Τα 5 τελευταία χρόνια κυριάρχησε ο γνωστός κύκλος «χρέος-δάνεια-μνημόνια». Τη συνέχιση αυτού του κύκλου
υποστηρίζουν με φανατισμό συστημικές πολιτικές δυνάμεις και οικονομικά συμφέροντα που ενδιαφέρονται για τη διαιώνιση της κυριαρχίας τους. Και κάνουν τα αδύνατα δυνατά!
υποστηρίζουν με φανατισμό συστημικές πολιτικές δυνάμεις και οικονομικά συμφέροντα που ενδιαφέρονται για τη διαιώνιση της κυριαρχίας τους. Και κάνουν τα αδύνατα δυνατά!
Από την άλλη, στο ευρύτερο αντιμνημονιακό στρατόπεδο, υπάρχουν απόψεις που πιστεύουν πως μπορεί να απαλειφθεί το 3ο σκέλος του κύκλου, το μνημόνιο, αφού τροποποιηθούν στον έναν ή στον άλλο βαθμό τα δύο άλλα σκέλη. Το σενάριο αυτό δοκιμάζεται σήμερα από τις σκληρές και άκαμπτες δομές του κυρίαρχου γερμανοκρατούμενου ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Υπήρχαν ωστόσο, και εξακολουθούν να υπάρχουν, απόψεις με σημαντική αποδοχή στην κοινωνία, οι οποίες θεωρούν πως πρέπει να σπάσει αυτός ο κύκλος και να ανοίξει ένας άλλος δρόμος. Δρόμος καθόλου εύκολος, αλλά εκ των πραγμάτων μονόδρομος.
Ένας δρόμος που θα αφήσει πίσω τον εφιάλτη των μνημονίων της λιτότητας, της ανεργίας, της εργασιακής βαρβαρότητας. Τα βασικά σημεία αυτού του δρόμου είναι η αθέτηση των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας, η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, η εθνικοποίηση των τραπεζών. Οι βασικές και αναγκαίες δηλαδή προϋποθέσεις, για τον απεγκλωβισμό της χώρας από τον θανατηφόρο εναγκαλισμό του κύκλου χρέος-δάνεια –μνημόνια.
Αν και τούτη την ώρα δοκιμάζεται το σενάριο της επιβίωσης της χώρας μέσα στα πλαίσια των δομών του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, και παρόλο που η προσοχή όλων είναι στραμμένη εκεί, αξίζει να προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε πώς θα είναι η πορεία μας αν επιλέξουμε τον άλλο δρόμο. Γιατί, εάν -παρά τις φιλότιμες προσπάθειες να βρεθεί λύση μέσα στα πλαίσια των υπαρχουσών δομών- αυτό δεν καταστεί εφικτό, τότε η χώρα θα πορευτεί αναγκαστικά στον άλλο δρόμο.
Σ΄ αυτήν την περίπτωση θεωρείται δεδομένη η λυσσαλέα αντίδραση της κυρίαρχης τάξης και του πολιτικού της προσωπικού. Το ζούμε ήδη. Περιγράφονται ήδη από αυτές τις πλευρές και τα κυρίαρχα ΜΜΕ, υπαρκτά και ανύπαρκτα προβλήματα, τα οποία θα προκύψουν με την υλοποίηση των ανατρεπτικών επιλογών του άλλου δρόμου. Θέματα που σχετίζονται με τη μεταβατική περίοδο αλλαγής νομίσματος, την έλλειψη εισαγωγών πρώτων υλών κλπ.
Εμείς βέβαια πρέπει να γνωρίζουμε, πως δεν θα αρκεί μόνο το σπάσιμο του γνωστού κύκλου «χρέος-δανεισμός- μνημόνια» για να αναπνεύσει και να ορθοποδήσει η χώρα, αλλά θα χρειαστεί παράλληλα και ταχύτατα ένα πρόγραμμα αξιοποίησης των συνολικών παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας. Που θα συνοψίζεται σε ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, στη δημόσια κοινωνική ιδιοκτησία, και θα έχει στήριγμα τον κόσμο της παραγωγής, ως αποφασιστικό παράγοντα της υλοποίησης του.
Επιτρέπει κάτι τέτοιο το σημερινό παραγωγικό τοπίο της χώρας ; Έχει η ελληνική οικονομία τη δυνατότητα να μπει σε έναν άλλο δρόμο ή πρόκειται για μια οικονομία κατεστραμμένης χώρας; Έχουν βάση οι εκδοχές της θεωρίας περί σύγχρονης Ψωροκώσταινας; Μπορούν σε κάθε περίπτωση να αντιμετωπισθούν οι διατροφικές ανάγκες της χώρας;
Η πραγματικότητα λέει ότι η Ελλάδα συνδυάζει ένα σύνολο θετικών αντικειμενικών δεδομένων. Έχει ορυκτό και ενεργειακό πλούτο, έχει πολύ καλές κλιματολογικές συνθήκες, σημαντική βιομηχανική παράδοση, υψηλό μορφωτικό επίπεδο στην εργατική τάξη, εξαιρετικό επιστημονικό δυναμικό, πλεονεκτική γεωγραφική θέση, παράδοση καλής γειτονίας.
Ποια όμως είναι η βάση εκκίνησης σήμερα; Έχει ιδιαίτερη σημασία να αντιληφθούμε με τα υπάρχοντα στοιχεία, την πραγματική κατάσταση του πρωτογενούς τομέα, τους λόγους- διαχρονικά και στην περίοδο των μνημονίων- που τον οδήγησαν σ αυτή την κατάσταση, και ποιος εν τέλει μπορεί να είναι ο δρόμος επαναφοράς του παραγωγικού τοπίου σε συνθήκες ανάπτυξης και εξυπηρέτησης των κοινωνικών αναγκών.
Το ΑΕΠ του πρωτογενούς τομέα κινείται σήμερα στα επίπεδα του 3%, όταν το 1981 κυμαίνονταν στο 19%. Η απασχόληση είναι κάτω του 9%, όταν το 1981 άγγιζε το 29%! Το έλλειμμα των προϊόντων στα 2,5 δις/ έτος. Κυρίως στα προϊόντα της ζωικής παραγωγής. Την τελευταία δεκαετία εγκαταλείφτηκε το 20% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, ενώ μειώθηκε κατά 10% το ήδη συρρικνωμένο ζωικό κεφάλαιο.
Οι λόγοι πολλοί:
Η ανυπαρξία εθνικού σχεδιασμού, όχι λόγω ανικανότητας, αν και δεν απουσιάζει και αυτή, όπως στην υπόθεση των βοσκοτόπων.
Η παθητική προσαρμογή στις κατευθύνσεις της ΕΕ και της ΚΑΠ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η νέα ΚΑΠ, που συνεχίζει πιο έντονα τώρα, να στηρίζει κυρίως το μοντέλο των εκτάσεων και όχι το παραγωγικό μοντέλο.
Οι δραματικές επιπτώσεις των συμφωνιών του ΠΟΕ και της ΤΤΙΠ υπέρ των κυρίαρχων βιομηχανικών χωρών και σε βάρος των αδύνατων περιφερειακών.
Η αύξηση του κόστους παραγωγής, εξαιτίας των μνημονιακών πολιτικών.
Ο ρόλος της Τράπεζας Πειραιώς, ως ναυαρχίδας των αγροτοδιατροφικών συμφερόντων.
Οι πολιτικές περί συμβολαιακής γεωργίας.
Οι κατευθύνσεις του Eurogroup ( Μάης 2014), που προκρίνουν τέσσερις εταιρείες για το σύνολο της παραγωγικής διαδικασίας.
Το εμπάργκο στη Ρωσία.
Ως επικεφαλίδα βέβαια αυτής της δραματικής περιγραφής, δεν μπορεί να είναι άλλη από τη σχέση εξάρτησης της χώρας. Τη θέση της ως προτεκτοράτο της νέας οικονομικής τάξης.
Εκ των πραγμάτων λοιπόν, ο άλλος δρόμος της επαναφοράς της χώρας σε συνθήκες οξυγόνου, σημαίνει ανατροπή τούτων των δεδομένων. Ασφαλώς αυτός περνάει μέσα από το ξανάνιωμα της υπαίθρου με νέους αγρότες, πράγμα δυσεύρετο στις μέρες μας, περνάει μέσα από τις νέες τεχνολογίες, την ποιότητα των προϊόντων και τις νέες αγορές. Ασφαλώς προϋποθέτει σημαντικά εργαλεία για να στηθεί, δηλαδή έναν πραγματικά δημόσιο τομέα, μια πραγματικά δημόσια τράπεζα, ένα άλλο συνεταιριστικό τοπίο, το οποίο θα καλύπτει την παραγωγή, την μεταποίηση, την εμπορία.
Όμως πάνω από όλα αυτά, κλειδί μιας άλλης πορείας, αποτελεί η θέση της χώρας στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο στερέωμα. Η σχέση εξάρτησης. Η πορεία αμφισβήτησης αυτής της σχέσης, ασφαλώς και θα συνυπολογίζει την κινητικότητα που παρατηρείται στην Ευρώπη και στον κόσμο, θα παίρνει υπόψη και τους συσχετισμούς που διαμορφώνονται. Δεν θα εγκαταλείπει όμως, την βασική στόχευση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, που δεν μπορεί να είναι άλλη από την ρήξη με τους σκληρά δομημένους και άκαμπτους θεσμούς της σημερινής ΕΕ.
Οι όποιοι συμβιβασμοί δεν πρέπει να προετοιμάζουν την αναδίπλωση, αλλά το έδαφος μετάβασης στη μάχη της επόμενης μέρας. Να αφήνουν ανοικτό το πεδίο αμφισβήτησης των κανόνων και των καταστροφικών περιορισμών, οι οποίοι σημαδεύουν την κατάσταση της οικονομίας και ιδιαίτερα του πρωτογενούς τομέα της χώρας.
Η κρίσιμη αυτή μάχη πρέπει να κερδηθεί. Η Αριστερά βρίσκεται από άποψη ιδεολογικής υπεροχής σε πλεονεκτική θέση, για πρώτη φορά με τόσο πρόδηλο τρόπο μετά το 1989. Μένει η πολιτική της εκπροσώπηση, σ όλο της το φάσμα, να αποδείξει πως έχει την πολιτική θέληση και το πολιτικό θάρρος να σηκώσει το γάντι στην ιστορική πρόκληση!
* Τοποθέτηση στο Φεστιβάλ της ΑΡΑΝ (ΑΝΤΑΡΣΥΑ) με θέμα: «Στα χνάρια του Άλλου δρόμου, Χτίζοντας μια άλλη οικονομία»
Ο Τάσος Κανταράς είναι μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ και του ΔΣ της ΚΕΔΕ
