 |
| Ενοπλη ομάδα Τουρκμένων της Συρίας με τη σημαία τους |
Η ρωσική στρατιωτική επέμβαση στη Συρία προκάλεσε από την πρώτη στιγμή την έντονη δυσφορία της Αγκυρας, καθώς τα στρατηγικά συμφέροντα των δύο πλευρών αποκλίνουν σημαντικά, αν δεν συγκρούονται.
Αρχικά, οι Τούρκοι
διαμαρτυρήθηκαν έντονα και ενεργοποίησαν και το ΝΑΤΟ για την παραβίαση του εναέριου χώρου τους από ρωσικό μαχητικό, παραβίαση που παραδέχτηκε η Μόσχα και την χαρακτήρισε ως ακούσιο λάθος.
Μετά ήρθαν οι πολλαπλοί «εγκλωβισμοί» τουρκικών μαχητικών από τα ραντάρ των ρωσικών μαχητικών, με τον πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου να δεσμεύεται δημόσια κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ότι «δεν θα ανεχτεί ξανά να παραβιαστεί ο τουρκικός εναέριος χώρος ούτε από πουλί πετούμενο».
Είχε προηγηθεί η -ανεπιτυχής μέχρι στιγμής- τουρκική πρόταση να δημιουργηθεί «ζώνη ασφαλείας» στη βόρεια Συρία με απαγόρευση πτήσεων -στο πρότυπο της αμερικανικής ζώνης ασφαλείας που είχε επιβληθεί στο Βόρειο Ιράκ, επί των ημερών του Σαντάμ, για την προστασία των Κούρδων αμάχων.
Οι Τούρκοι προωθούν αυτή τη λύση για να αποτρέψουν τους Κούρδους της Συρίας να δημιουργήσουν κρατική οντότητα, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα την προστασία των τοπικών πληθυσμών, τόσο από τη δράση του «Ισλαμικού κράτους», όσο και από τις επιθέσεις των συριακών κυβερνητικών στρατευμάτων.
Στη βόρεια Συρία και ιδίως στην περιοχή του όρους Μπαϊρμπουτζάκ, όπου έγινε και η συντριβή του ρωσικού μαχητικού, υπάρχουν πολλά χωριά που κατοικούν Τουρκμένοι μειονοτικοί, τους οποίους έχει «υιοθετήσει» η Αγκυρα.
Οι Τουρκμένοι, περί το 1,5 εκατομμύριο μέσα στη Συρία, είναι τουρκικό φύλο και ήταν πάντα ενάντια στο μπααθικό καθεστώς του πατέρα αλλά και του υιού Ασαντ, λόγω και της απαγόρευσης που τους είχε επιβάλει η Δαμασκός να μιλάνε τουρκικά και να έχουν τουρκική εκπαίδευση.
Από την πρώτη στιγμή εντάχθηκαν στο πλευρό της ένοπλης αντιπολίτευσης και τα τελευταία χρόνια εκπαιδεύτηκαν, εξοπλίστηκαν και ενισχύθηκαν από την Τουρκία. Η εφημερίδα «Τζουμχουριέτ» είχε δημοσιεύσει ρεπορτάζ και φωτογραφίες από κομβόι της ΜΙΤ που μετέφερε όπλα και πυρομαχικά εντός συριακού εδάφους στους Τουρκμένους αντάρτες.
Αναφορές κάνουν λόγο για στρατόπεδα εκπαίδευσης 10.000 Τουρκμένων ανταρτών εντός συριακού εδάφους από στελέχη των τουρκικών ειδικών δυνάμεων.
Στην επαρχία της Λατάκιας, στο Χαλέπι και στην ευρύτερη περιοχή της βόρειας Συρίας έχουν παρουσία δώδεκα μεγάλοι ένοπλοι σχηματισμοί Τουρκμένων ανταρτών, οι οποίοι έχουν δημιουργήσει ένα στρατιωτικό και ένα πολιτικό συνασπισμό, που είναι με τη σειρά τους ενταγμένοι στον «Ελεύθερο Συριακό Στρατό» (FSA) και τη συριακή μη εξτρεμιστική αντιπολίτευση.
Οι ομάδες αυτές έχουν δεχτεί και την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια, καθώς μάχονται σε διπλό μέτωπο, τόσο κατά του συριακού στρατού, όσο και κατά του «Ισλαμικού κράτους».
Οι ένοπλες ομάδες των Τουρκμένων όμως έχουν συνεργαστεί και συνεργάζονται και με ακραίες ισλαμικές ομάδες, ή και τρομοκρατικές, όπως η Τζαμπάτ αλ Νούσρα, θυγατρική της Αλ Κάιντα στη Συρία. (Υπάρχουν επίσης άλλες ένοπλες ομάδες Τουρκμένων που έχουν συμμαχήσει με τους Κούρδους και δεν πατρονάρονται από την Αγκυρα, αλλά αυτοί βρίσκονται κυρίως στα δυτικά από το Κομπάνι και μακριά από τη Λατάκια).
Οι Ρώσοι άρχισαν να βομβαρδίζουν τη συριακή αντιπολίτευση στη βόρεια Συρία, ιδίως στην επαρχία της Λατάκιας και τις τελευταίες εβδομάδες είχαν παράσχει αεροπορική κάλυψη σε συριακές μονάδες και σιιτικές πολιτοφυλακές που έπαιρναν μέρος σε επιχειρήσεις στο όρος Μπαϊρμπουτζάκ, αλλά και σε άλλα σημεία που ζουν 100.000 Τουρκμένοι, κοντά στα σύνορα με την Τουρκία.
Οι επιχειρήσεις αυτές προκάλεσαν την έντονη αντίδραση της Τουρκίας, που εκφράστηκε και από το υπουργείο Εξωτερικών.
Στο υπουργείο κλήθηκε την περασμένη Παρασκευή ο Ρώσος πρέσβης στην Αγκυρα και του επιδόθηκε διάβημα διαμαρτυρίας.
Στο διάβημα διατυπώθηκε σαφώς η απειλή πως θα υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις σε περίπτωση που δεν σταματήσουν οι επιθέσεις. Ταυτόχρονα, οι Τούρκοι προωθούσαν το ζήτημα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και έθεταν το θέμα στον Τζον Κέρι.
Περί τους 15.000 άμαχοι Τουρκμένοι, κάτοικοι 50 οικισμών από το Γκιμάμ, στη βόρεια Λατάκια, κοντά στα σύνορα με την Τουρκία, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους λόγω των μαχών και να καταφύγουν στην Τουρκία.
Ο Ομέρ Αμπντουλάχ, στρατιωτικός διοικητής της τουρκμένικης ταξιαρχίας Σουλτάν Αμπντουλχαμίτ, με δηλώσεις του στο τουρκικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Τσιχάν, ζήτησε να επέμβει η Τουρκία να επέμβει και να σταματήσει τη ρωσική επίθεση.
Τρεις ημέρες μετά ήρθε η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού Suhoi-24 από τουρκικά F-16. Αν δεν ήταν προμελετημένο, ήταν σίγουρα ενταγμένο μέσα στην ευρύτερη επιδίωξη της Αγκυρας να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της στην περιοχή και πιθανόν, να αποτρέψει μέσω του θερμού αυτού επεισοδίου την προσέγγιση Ρώσων, Αμερικανών και Ευρωπαίων, που άρχισαν να συγκλίνουν σε πολλά σημεία σε σχέση με τη συριακή κρίση, ιδίως μετά και τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι.
