Λιγότερα και χειρότερα γίνονται ολοένα τα νερά του υπόγειου υδροφορέα στο παράκτιο μέτωπο της νοτιοδυτικής Χαλκιδικής και συγκεκριμένα της τουριστικής περιοχής, που εκτείνεται μεταξύ της Νέας Καλλικράτειας και των Φλογητών (ονομάζεται κάμπος της Καλαμαριάς). Γεγονός που καθιστά το υπόγειο νερό εξαιρετικά υποβαθμισμένο για άρδευση και ακατάλληλο για ύδρευση.
Σε εργασία που εκπόνησαν τα στελέχη του Εργαστηρίου Τεχνικής Γεωλογίας και Υδρογεωλογίας του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, Μ. Ντώνα, Ε. Γαβριηλίδου, Ν. Καζάνης και Κ. Βουδούρης, περιλήφθηκαν τα αποτελέσματα των χημικών αναλύσεων 32 δειγμάτων του υπόγειου νερού, κατά την υγρή περίοδο του περσινού Μαΐου, καθώς και μετρήσεις της στάθμης του υπόγειου νερού σε περισσότερες από 100 θέσεις κατά την υγρή και ξηρή περίοδο του 2016.
Συμπερασματικά, για την ποιοτική κατάσταση του παράκτιου πορώδη υδροφορέα που αναπτύσσεται στη συγκεκριμένη περιοχή, η οποία είναι και τουριστική, αλλά φιλοξενεί και μεγάλο αριθμό παραθεριστικών κατοικιών Θεσσαλονικέων, αναφέρονται δυο ζητήματα:
1. Μείωση των αποθεμάτων του υπόγειου νερού.
2. Ποιοτική υποβάθμιση του παράκτιου υδροφορέα.
Όπως περιγράφουν οι επιστήμονες: «Εξαιτίας της εντατικής γεωργίας, της οικιστικής ανάπτυξης και του τουρισμού, τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μείωση των αποθεμάτων του υπόγειου νερού και ποιοτική υποβάθμιση του παράκτιου υδροφορέα».
Οι αυξημένες τιμές νατρίου και χλωρίου που καταγράφηκαν αποδίδονται στη διείσδυση του θαλασσινού νερού, ενώ οι αυξημένες περιεκτικότητες σε νιτρικά οφείλονται στην εντατική χρήση λιπασμάτων στις καλλιεργούμενες εκτάσεις.
Το φαινόμενο της υφαλμύρισης στη νοτιοδυτική παράκτια ζώνη της Χαλκιδικής δεν είναι σημερινό. Η υπερεκμετάλλευση του υπόγειου νερού, η υπεράντληση δηλαδή τόσο για άρδευση, όσο και για ύδρευση, επιτρέπουν στο θαλασσινό νερό να εισχωρήσει στον υδροφόρο ορίζοντα. Με τον πολλαπλασιασμό των επισκεπτών, τουριστών και κυρίως παραθεριστών τις τελευταίες δεκαετίες στην περιοχή Ν. Καλλικράτειας – Φλογητών, το φαινόμενο επιδεινώθηκε. Στην εργασία, που παρουσιάστηκε στο 6ο Περιβαλλοντικό Συνέδριο Μακεδονίας, τονίζεται ότι η άρδευση αποτελεί το 86% της κατανάλωσης νερού.
Οικιστική, τουριστική και γεωργική δραστηριότητα, σε συνδυασμό με τις κλιματικές μεταβολές έχουν εντείνει άλλωστε το συγκεκριμένο πρόβλημα στα υπόγεια νερά των παράκτιων υδροφορέων σε όλη τη Μεσόγειο.
Επιπλέον πρόβλημα και μάλιστα εξαιρετικά σημαντικό είναι η νιτρορύπανση, στην αύξηση της οποίας συμβάλλουν αγροτικές δραστηριότητες (αζωτούχα λιπάσματα), οικιακά λύματα και διαφυγές στραγγισμάτων από ΧΥΤΑ.
«Η περιοχή έρευνας περιλαμβάνει την έκταση μεταξύ Νέας Καλλικράτειας – Φλογητών στη νοτιοδυτική Χαλκιδική και αναφέρεται ως κάμπος Καλαμαριάς. Η υποβάθμιση της ποιότητας του υπόγειου νερού ευνοείται λόγω της υπεράντλησης και της ανύψωσης της διεπιφάνειας γλυκού και θαλασσινού νερού στους παράκτιους υδροφορείς. Οι αντλούμενες ποσότητες είναι μεγαλύτερες από τον φυσικό εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων, προκαλώντας έτσι πτώση του υδραυλικού φορτίου και αναστροφή της υδραυλικής κλίσης με αποτέλεσμα τη διείσδυση του θαλασσινού νερού (seawater intrusion) στον παράκτιο υδροφορέα. Το φαινόμενο αυτό έχει αρνητικές συνέπειες τόσο στο περιβάλλον όσο και στην οικονομική ανάπτυξη, καθώς το υφάλμυρο νερό είναι ακατάλληλο για ύδρευση και άρδευση. Τα αποτελέσματα των χημικών αναλύσεων των υπόγειων νερών στην περιοχή έρευνας υποδηλώνουν την επίδραση των παραπάνω φαινομένων. Στο παράκτιο τμήμα του κάμπου της Καλαμαριάς, βρέθηκαν υψηλές συγκεντρώσεις αζώτου και πιο συγκεκριμένα το διαλυμένο άζωτο με τη μορφή της νιτρικής ρίζας (), η οποία αποτελεί ένα διαδεδομένο ρυπαντή τόσο του υπόγειου όσο και του επιφανειακού νερού», αναφέρουν οι μελετητές. Επίσης, προσθέτουν ως επιβαρυντικό παράγοντα της ποιότητας του υπόγειου νερού και την ύπαρξη γεωθερμικού πεδίου στην περιοχή.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν:
-Υπερεκμετάλλευση των υπόγειων υδάτων κατά την ξηρή περίοδο του έτους. Η αναστροφή της υδραυλικής κλίσης είναι πιο έντονη στον πιεζομετρικό χάρτη Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου υποδηλώνοντας την περίπλοκη κατάσταση τροφοδοσίας των υδροφορέων.
-Υφαλμύριση και θαλάσσια διείσδυση ειδικά κοντά στην παράκτια ζώνη.
-Από μέτρια και πολύ μέτρια ποιότητα νερού για άρδευση, μέχρι αμφίβολη και ακατάλληλη σε κάποια δείγματα.
-Υποβάθμιση της ποιότητας των υπόγειων νερών.
«Η ευρύτερη περιοχή χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές ηλεκτρικής αγωγιμότητας, στην παράκτια ζώνη λόγω θαλάσσιας διείσδυσης και στην ενδοχώρα λόγω της ύπαρξης γεωθερμικών πεδίων, γεγονός που καθιστά το νερό ακατάλληλο για ύδρευση. Από τα αποτελέσματα της παρούσας ερευνητικής εργασίας προκύπτει η ανάγκη για ορθολογική διαχείριση του υπόγειου νερού στην περιοχή έρευνας, ενώ θα πρέπει να περιοριστεί η χρήση λιπασμάτων με την εφαρμογή του κώδικα ορθής γεωργικής πρακτικής για τον περιορισμό της νιτρορύπανσης του υδροφορέα», τονίζουν συμπερασματικά οι επιστήμονες.
