Οι προσεγγίσεις των δύο συναδέλφων μου απλοϊκές ως προς τη σύλληψή τους,
παραπειστικές και πρόδηλα αβανταδόρικες υπέρ των
εξορυκτικών-μεταλλευτικών εταιρειών, ειδικότερα δε προς την Ελληνικός
Χρυσός/Eldorado Gold, σε σχέση με τα συμπεράσματά τους.
Πριν λίγες μέρες (Τρίτη 25 Απριλίου) έγινε στη θεσσαλονίκη ημερίδα με
θέμα: «Αναζήτηση και εκμετάλλευση ορυκτών πρώτων υλών από την
αρχαιότητα μέχρι σήμερα». Την ημερίδα οργάνωσε
το Τμήμα Γεωλογίας του
ΑΠΘ μαζί με το: Aristotle University of Thessaloniki Student Chapter
[;;;;] της Society of Economic Geologists και τελούσε υπό την σκέπη της
Επιτροπής Ερευνών του ΑΠΘ.Εκ των τριών ομιλητών της ημερίδας, για τα αφορώντα τις εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα μίλησαν οι Μιχάλης Βαβελίδης, πρόεδρος του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, και Ανέστης Φιλλιπίδης, καθηγητής του ίδιου Τμήματος:
Θα ήθελα να δηλώσω ευθύς εξ αρχής και ευθαρσώς πως θεωρώ τις
προσεγγίσεις των δύο συναδέλφων μου απλοϊκές ως προς τη σύλληψή τους,
παραπειστικές και πρόδηλα αβανταδόρικες υπέρ των
εξορυκτικών-μεταλλευτικών εταιρειών, ειδικότερα δε προς την Ελληνικός
Χρυσός/Eldorado Gold, σε σχέση με τα συμπεράσματά τους.
Αναρωτιέμαι αν η Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ μπορεί να χωνέψει και
προσυπογράψει τα περί διαθέσιμων στη χώρα μας κοιτασμάτων αξίας 2,4
τρισεκατομμυρίων ευρώ (εξαιρουμένων μάλιστα των υδρογονανθράκων) και τα
περί του ότι εκμεταλλευόμαστε μόνο το 0,15 του διαθέσιμου ορυκτού μας
πλούτου -και αφήνουμε εννοείται ανεκμετάλλευτο το υπόλοιπο 99,85%. Και
αναρωτιέμαι επίσης αν τα συμπεράσματα αυτά τα συμμερίζονται οι
συνάδελφοι της Society of Economic Geology (of Greece υποθέτω), όπως και
οι συνάδελφοι του ΙΓΜΕ. Να παραδέχτώ όμως και εγώ ταυτόχρονα πως δεν
είμαι κοιτασματολόγος όπως οι δύο συνάδελφοί μου, αλλά δεν είμαι και
άσχετος επίσης.
Η προσέγγιση της αξίας των ορυκτών πόρων με βάση την απλή σχέση:
Όγκος επί την περιεκτικότητα κοιτάσματος επί την τιμή πωλήσεως του τελικού προϊόντος ίσον η αξία του κοιτάσματος
είναι παιδαριωδώς απλοϊκή. Γιατί σε μια οποιαδήποτε συνολική
αξιολόγηση των ορυκτών πόρων -ή ενός συγκεκριμένου δυνητικού
κοιτάσματος- οφείλουν οπωσδήποτε να συνυπολογιστούν και ένα σωρό άλλοι
και σημαντικότατοι παράγοντες, όπως:
1. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του κοιτάσματος (ο τρόπος καταμερισμού
του χρήσιμου υλικού στη μάζα του, το είδος των συνυπαρχόντων ορυκτών, η
τυχόν συνύπαρξη κάποιων ανεπιθύμητων στοιχείων που καθιστούν την
εκμετάλλευση κοστοβόρα και δύσκολη έως αδύνατη -μηδενισμός της αξίας-
κ.λπ.).
2. Το κόστος προσπέλασης προς το κοίτασμα (σε κάποιες περιπτώσεις
σημαντικό, όπως όταν απαιτούνται αποψιλώσεις δασών, διανοίξεις δρόμων ή
κατασκευή γεφυρών).
3. Το κόστος των εγκαταστάσεων εξόρυξης και μεταφοράς των εξορυγμάτων, των απαιτούμενων μηχανημάτων κ.λπ.
4. Το κόστος των εγκαταστάσεων μεταλλουργικής επεξεργασίας και των αναλώσιμων για το σκοπό αυτό υλικών.
5. Το ενεργειακό κόστος.
6. Το κόστος που συνεπάγονται οι απαιτήσεις σε κατανάλωση νερού.
7. Το μισθολογικό κόστος.
8. Την (τρέχουσα) τιμή του/των μετάλλων (που εξαρτάται από τα
παγκοσμίως διαθέσιμα αποθέματα και τη ζήτηση, και που για το λόγο αυτό
δεν είναι σταθερή, σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα η πτώση της μπορεί να
οδηγήσει σε κλείσιμο λειτουργούντων μεταλλείων).
9. Το περιβαλλοντικό κόστος (αποψιλώσεις δασών, υποβάθμιση ποιοτική
και ποσοτική του υδροφόρου ορίζοντα, διάφορες οχλήσεις σε περιβάλλοντες
οικισμούς, απόθεση μεταλλευτικών αποβλήτων κ.α.).
10. Το κοινωνικό κόστος (ανταγωνισμός της μεταλλείας προς άλλες
αναπτυξιακές δυνατότητες ενός τόπου, διχασμός της κοινωνίας κ.λπ.).
Αν συνυπολογιστούν όλα τα πολύ σπουδαία παραπάνω, τότε πολλά εν
δυνάμει «πολύτιμα κοιτάσματα» μπορεί να απαξιωθούν σημαντικότατα ή και
να καταλήξουν σε «κοιτάσματα» ασύμφορα προς εκμετάλλευση.
Η αναφορά σε εκμετάλλευση συνεχή ή ασυνεχή από την αρχαιότητα αφορά
την ιστορία και την αρχαιολογία, ενίοτε και τη μυθολογία. Δεν προσδίδει
τίποτα χρήσιμο στη συζήτηση για τη σημερινή αξιολόγηση των κοιτασμάτων.
Οι συνθήκες, οι μέθοδοι και οι κλίμακες εκμετάλλευσης του τότε και του
τώρα είναι εντελώς μη συγκρίσιμες.
Πολύ φοβάμαι επίσης οτι οι δύο συνάδελφοί μου έχουν χάσει πολλά
επεισόδια στα περί των μεταλλείων Χαλκιδικής ή ίσως τα παραβλέπουν και
αποσιωπούν σκοπίμως. Γιατί όταν μεγαλοποιείς με τυμπανοκρουσίες και
φτάνεις σε ύψη δυσθεώρητα την υποτιθέμενη αξία ενός (ή παραπάνω)
κοιτάσματος/των ή ενός (ή παραπάνω) μεταλλείου/ων, δεν μπορείς να μη
σχολιάσεις και το γεγονός οτι αυτό ή αυτά έχει/έχουν παραχωρηθεί από το
ελληνικό Δημόσιο προς εκμετάλλευση αποκλειστικά σε μια ιδιωτική εταιρεία
έναντι ενός ευτελούς ποσού. Όπως συμβαίνει π.χ. με τα πολυαναφερθέντα
από τους δύο συναδέλφους μεταλλεία Σκουριών, Στρατωνίου και Ολυμπιάδας
που παραχωρήθηκαν κατά πλήρη κυριότητα στην Ελληνικός Χρυσός (Eldorado
σήμερα) έναντι του εξευτελιστικού ποσού των 11 εκατομ. ευρώ. Και που η
εταιρεία αυτή εξάγει και θα εξάγει ένα ενδιάμεσο προϊόν των μεταλλείων
αυτών με τη μορφή των ευτελούς φοροδοτικής αξίας συμπυκνωμάτων, αντί της
παραγωγής εδώ καθαρών μετάλλων όπως ήταν -και εξακολουθεί να είναι- η
συμβατική της υποχρέωση. Περί όλων αυτών δεν έχω ακούσει ποτέ, ούτε και
τώρα, λέξη από τους συναδέλφους. Και αναρωτιέμαι αν υπάρχει κάποιος
ιδιαίτερος λόγος γι’ αυτό. Γιατί ακριβώς η επιχειρηματολογία τους, σε
ό,τι ειδικά αφορά τα μεταλλεία στη Χαλκιδική, είναι ακριβώς ό,τι
ακούσαμε και ακούμε από την ίδια την Eldorado. Και τα συμφέροντα της
Eldorado δεν είναι βέβαια καθόλου τα ίδια με τα συμφέροντα του ελληνικού
Δημοσίου, του ελληνικού λαού δηλαδή.
Θα έλεγα λοιπόν να ξυπνήσουμε από την ονείρωξη των τρισεκατομμυρίων
ευρώ ή να τα αφήσουμε να τα επικοινωνούν κάποιοι ειδικότεροι σ’ αυτά,
όπως οι Χαρδαβέλας και Βελλόπουλος. Επισης, να αρχίσουμε να τρομάζουμε
(αντί να γελάμε) με τις εκτιμήσεις των συναδέλφων οτι εκμετάλλευόμαστε
μόνο το 0,15 % των ορυκτών μας πόρων. Γιατί κάποιοι αγαθοί μπορεί και να
το πιστέψουν. Δεν ξέρω δε πού το πάνε ακριβώς οι συνάδελφοί μου. Ποιός
είναι ο στόχος τους δηλαδή: εκμετάλλευση του 30%, του 50%, του 99% αυτού
του ατελείωτου ορυκτού πλούτου; Λίγα νταμάρια μαρμάρων αλήθεια χάσκουν
στα βουνά μας; Λίγους βωξίτες βγάζουμε; -δέστε τι γίνεται στον
λασποκόλπο της Ιτέας, λίγα βήματα από τον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών.
Λίγα κοιτάσματα έχουμε αλήθεια ήδη εκμεταλλευτεί μέχρις εξαντλήσεως,
αφήνοντας πίσω αναρίθμητες ορθάνοιχτες πληγές;
Για όλα αυτά η εκδήλωση στην οποία αναφέρθηκα μου θύμισε περισσότερο
μια εαρινή σύνοδο υποστηρικτών της Eldorado, παρά μια επιστημονική
ημερίδα.
