Του Νίκου Αναστασιάδη
μέλους της Επιτροπής Αγώνα Θεσσαλονίκης ενάντια στην εξόρυξη χρυσού
[το άρθρο αυτό θα δημοσιευτεί σε τρεις συνέχειες, λόγω του μεγέθους του. Σήμερα δημοσιεύουμε το δεύτερο μέρος. Διαβάστε το πρώτο μέρος εδώ: http://www.xekinima.org/arthra/view/article/pos-tha-stamatisei-i-eksoryksi-xrysoy-stis-skoyries/]
«Δεν γίνονται αυτά» φαίνεται να λέει η κυβέρνηση όταν τίθεται η πρόταση για ακύρωση της σύμβασης με την Ελληνικός Χρυσός (το εταιρικό σχήμα της
καναδικής πολυεθνικής Eldorado Gold μαζί με τον Άκτωρ του Μπόμπολα).
καναδικής πολυεθνικής Eldorado Gold μαζί με τον Άκτωρ του Μπόμπολα).
Όταν ρωτάμε γιατί, η απάντηση είναι «γιατί θα μας σύρουν στα διεθνή δικαστήρια και θα μας επιβάλλουν υπέρογκα πρόστιμα».
Κάτι τέτοιο διακινούν και διάφοροι καλοθελητές. Το Capital.gr μιλάει για αποζημίωση 0,5 δις €, ενώ το Κεφάλαιο την ανεβάζει σε τουλάχιστον 3,2 δις €[7].
Αυτή τη λογική φαίνεται να αποδέχεται ο αναπληρωτής υπουργός περιβάλλοντος Γ. Τσιρώνης όπου σε συνέντευξη του στην ΕΡΤ3 δήλωσε:
«Αν το Υπουργείο κατεβάσει τους διακόπτες, η εταιρεία θα προσφύγει σε οποιοδήποτε Πρωτοδικείο και θα καταστήσει άκυρες τις αποφάσεις μας».
Άδειασμα του κινήματος
Κατ’ αρχήν οι δηλώσεις αυτές αποτελούν ένα άδειασμα του κινήματος που τόσα χρόνια δίνει αγώνα ενάντια στην καταστροφική εξόρυξη. Όταν η κυβέρνηση λέει ότι «εξετάζουμε το θέμα», αδειάζει πρώτα απ’ όλα τα ίδια της τα στελέχη την περιοχή που συμμετείχαν στο κίνημα και εμπεριστατωμένα υποστήριζαν ότι αυτή η «επένδυση» πρέπει να σταματήσει γιατί αποτελεί περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό σκάνδαλο.
Το κίνημα ενάντια στην εξόρυξη και οι φορείς που το στήριξαν έχουν βγάλει πολλές και σημαντικές επεξεργασίες για όλα τα κρίσιμα θέματα: σχετικά με την περιβαλλοντική καταστροφή που θα σημαίνουν η αποψίλωση των δασών, η εξόρυξη με ανοιχτό όρυγμα(open pit) τα τοξικά λύματα, η ύπαρξη αμιάντου αλλά και η επικινδυνότητα των φραγμάτων[8].
Έχουν βγει μελέτες για τις οικονομικές επιπτώσεις, αλλά υπάρχει και η καταδίκη της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που χαρακτήρισε την τιμή πώλησης των μεταλλείων παράνομη κρατική ενίσχυση[9].
Πάνω απ' όλα όμως υπάρχει ο αγώνας που δόθηκε από τους κατοίκους όλα αυτά τα χρόνια και που απέδειξε ότι κοινωνικά αυτό το έργο είναι μη-βιώσιμο.
Υπάρχουν τα νομικά όπλα
Εκτός από τα παραπάνω, έχει κατατεθεί μια πλήρης πρόταση από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων η οποία περιγράφει με λεπτομέρεια μια σημαντική απάτη της Ελληνικός Χρυσός, και αφορά τον τρόπο επεξεργασίας των ορυκτών από την εταιρία[10].
Από την εξόρυξη βγαίνουν τόνοι χώματος που περιέχουν διάφορα μέταλλα. Προκειμένου να ξεχωρίσουν οι εταιρίες τα μέταλλα που τους ενδιαφέρουν συνήθως χρησιμοποιούν την μέθοδο της κυάνωσης. «Ξεπλένουν» δηλαδή με κυάνιο τα συμπυκνώματα που προέρχονται από την εξόρυξη για να πάρουν τα πολύτιμα ορυκτά. Η μέθοδος αυτή βέβαια έχει πολύ μεγάλο περιβαλλοντικό κόστος και υπάρχει διεθνώς συζήτηση για την ανάγκη απαγόρευσης της.
Στην Ελλάδα, μετά από τους μεγάλους αγώνες των κατοίκων της Χαλκιδικής τη δεκαετία του '90, το ΣτΕ αναγκάστηκε να σταματήσει τις προσπάθειες για εξόρυξη με κυάνωση. Έτσι, η Ελληνικός Χρυσός έπρεπε να βρει ένα τρόπο να αποφύγει τις αντιδράσεις των κατοίκων και τις πιθανές νομικές επιπλοκές.
Στη σύμβαση λοιπόν που υπέγραψε η εταιρία με το Ελληνικό Δημόσιο περιλαμβάνεται η υποχρέωση της να προχωρήσει στην εξαγωγή του χρυσού με μια άλλη μέθοδο, αυτή της ακαριαίας τήξης (flash smelting).
Αυτή η μέθοδος είναι θεωρητικά λιγότερο προβληματική από την κυάνωση. Εδώ όμως υπάρχει ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα: η μέθοδος αυτή δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε συμπυκνώματα με μεγάλη περιεκτικότητα σε αρσενικό. Όπου εφαρμόζεται τα συμπυκνώματα που χρησιμοποιούνται έχουν περιεκτικότητα 0,3% σε αρσενικό, ενώ στις περισσότερες δεν γίνονται καν αποδεκτά τα συμπυκνώματα με περιεκτικότητα πάνω από 0,5%. Αυτό γιατί η επεξεργασία τέτοιων συμπυκνωμάτων ενέχει μεγάλους κινδύνους για την υγεία των εργαζομένων αλλά και των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής. Η περιεκτικότητα σε αρσενικό των συμπυκνωμάτων χρυσού της Ολυμπιάδας είναι πάνω από 10%, με βάση τα στοιχεία της ίδιας της εταιρίας!
Με βάση αυτά τα στοιχεία (τα οποία η εταιρία δεν έχει ποτέ αντικρούσει) η όλη σύμβαση είναι μια απάτη. Η εταιρία προφανώς είτε ήθελε εξ' αρχής να χρησιμοποιήσει κυάνωση, είτε δεν θα έκανε καθόλου μεταλλουργία και θα έκανε εξαγωγή των συμπυκνωμάτων σε άλλες χώρες. Και στις 2 περιπτώσεις έχει παραβεί την σύμβαση της με το Ελληνικό Δημόσιο και άρα φέρει την ευθύνη για την ακύρωση της. Όχι μόνο δεν θα διεκδικήσει πρόστιμα, αλλά θα πρέπει να πληρώσει κιόλας για την καταστροφή που προκάλεσε!
Κι αν μας σύρουν στα διεθνή δικαστήρια;
Κι αν παρόλα αυτά μας τραβήξει μια μήνυση η εταιρία στα διεθνή δικαστήρια και ζητήσει υπέρογκα πρόστιμα τι θα κάνουμε;
Αυτός είναι ενας μπαμπούλας… που έχει πήλινα πόδια.
\
Με βάση στατιστικές μελέτες που έχουν γίνει[11] σχεδόν οι μισές από τις υποθέσεις διαμάχης κράτων με πολυεθνικές δεν φτάνουν καν στο δικαστήριο, αλλά κλείνουν με διακανονισμό. Από αυτές που φτάνουν τελικά στο δικαστήριο, τα κράτη κερδίζουν διπλάσιες περιπτώσεις από τις πολυεθνικές. Ενώ στις περιπτώσεις που κερδίζουν οι πολυεθνικές, οι αποζημιώσεις που τελικά παίρνουν είναι κατά μέσο όρο το 10% από όσο ζητάνε!
Κούφιες είναι λοιπόν οι απειλές τους! Ακόμα και τα επίσημα στοιχεία το αποδείχνουν!
Αλλά ακόμα και να κερδίσουν τις υποθέσεις οι πολυεθνικές, δεν υπάρχουν και πολλά που μπορούν να κάνουν για να πάρουν τα λεφτά τους. Τα κράτη δεν είναι ιδιώτες, για να γίνει προσωποκράτηση για χρέη. Το κράτος δεν μπορεί να πάει φυλακή, ούτε μπορεί μια ιδιωτική εταιρία να κατάσχει ένα νησί για χρέη που της έχουμε!
Ο δρόμος είναι λοιπόν ανοιχτός και τα σκυλιά δεμένα. Κι ας γαυγίζουν!
Αύριο θα δημοσιεύσουμε τη συνέχεια του άρθρου με τίτλο:
«Γιατί δεν ακυρώνει η κυβέρνηση την σύμβαση με την Eldorado;»
Για τις συνολικές προτάσεις του Ξεκινήματος σχετικά με το θέμα της εξόρυξης χρυσού δες:
________________
