Η αποχή δεν είναι μόνο αριθμητικό μέγεθος, αλλά πολιτικό γεγονός. Κατ' αρχάς, επειδή η αποχή χρησιμοποιήθηκε με πολλούς αδέξιους τρόπους από τα πολιτικά κόμματα, ας δούμε μια αφανή αλλά συγκλονιστική
πτυχή της: Η μείωση του εκλογικού σώματος, η οποία εξελίσσεται στη διάρκεια των μνημονιακών χρόνων, αγγίζει
το ενάμισι εκατομμύριο άτομα από τις εκλογές του 2009 (τελευταίες εκλογές προ των μνημονίων) έως αυτές της 20ής Σεπτεμβρίου.
πτυχή της: Η μείωση του εκλογικού σώματος, η οποία εξελίσσεται στη διάρκεια των μνημονιακών χρόνων, αγγίζει
το ενάμισι εκατομμύριο άτομα από τις εκλογές του 2009 (τελευταίες εκλογές προ των μνημονίων) έως αυτές της 20ής Σεπτεμβρίου.
Παρότι λοιπόν ο αριθμός των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους μειώθηκε μόλις κατά 88.540 άτομα (0,9%), ο αριθμός των ψηφισάντων κατέρρευσε κατά 1.478.311 άτομα (26,56%) και ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κατά 1.426.571 (20,80%).
Οι ψήφοι που κατευθύνονται σε κόμματα τα οποία τελικά μπαίνουν στη Βουλή (δηλαδή οι ψήφοι που εκλέγουν βουλευτές και κυβερνήσεις) μειώθηκαν κατά 1.443.623 (22,12%). Ακόμη και η προσφυγή των πολιτών στο Άκυρο - Λευκό έχει μειωθεί κατά 51.740 ψήφους (27,79%). Αντιθέτως οι ψήφοι που αναζητούν καταφύγιο σε μικρότερες δυνάμεις έχουν αυξηθεί κατά 151.497 (45,76%).
Με απλά λόγια, ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι «εξαφανίστηκαν» από την κάλπη στη διάρκεια των μνημονίων και δεν συμμετέχουν πλέον στην εκλογική διαδικασία - συνεπώς ούτε στην πολιτική. Αυτή η τεράστια μείωση του εκλογικού σώματος αντανακλά όχι μόνο την περιθωριοποίηση μεγάλου τμήματος της κοινωνίας, αλλά και τη μειωμένη λαϊκή νομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος.
Εντυπωσιακό το γεγονός ότι, από τους 1.478.311 που «λείπουν» από τις κάλπες, οι 763.694 (το 51,66% του συνόλου) «απέδρα- σαν» στις τελευταίες εκλογές, μετά την έλευση του τρίτου μνημονίου. Ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του...
Ομοιόμορφη απώλεια
Ας δούμε τώρα την αριθμητική και πολιτική ανάλυση της αποχής στις εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου.
Η μείωση των ψηφοφόρων συγκριτικά με τον Ιανουάριο έφτασε τους 763.694 (12,06%), παρότι ο αριθμός των εγγεγραμμένων μειώθηκε μόνο κατά 109.151 (-1,09%). Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων μειώθηκε ελάχιστα λιγότερο, κατά 749.022 (12,12%). Οι ψήφοι που πήγαν σε κόμματα τα οποία μπήκαν στη Βουλή μειώθηκαν κατά 675.489 (-11,73%), ενώ αυτές που κατευ- θύνθηκαν σε όσα έμειναν εκτός Βουλής μειώθηκαν κατά 88.205 (-15,45%).
Αυτή η ποσοστιαία «ομοιομορφία» στη μείωση της ψήφου προς κάθε κατεύθυνση σε σύγκριση με τον Ιανουάριο παρατηρείται και στα ποσοστά μείωσης των ψήφων προς τα δύο μεγάλα κόμματα (σε παρένθεση η ποσοστιαία διαφορά):
- ΣΥΡΙΖΑ -320.074 (-14,25%).
- Ν.Δ. -192.489 (-11,12%).
Οι απώλειες των υπολοίπων κομμάτων ποικίλλουν:
- Χρυσή Αυγή -8.806 (-2,23%).
- ΚΚΕ -36.557 (-10,80%).
- Ποτάμι -151.758 (-40,58).
- ΑΝΕΛΛ -93.260 (-31,76%).
Στον αντίποδα, μόνο δύο κόμματα εμφάνισαν αύξηση σε απόλυτο αριθμό ψήφων:
- ΠΑΣΟΚ +51.921 (+17,93).
- Ένωση Κεντρώων +75.534 (+68,09%).
Τέλος, η πρωτοεμφανισθείσα Λαϊκή Ενότητα, που πήρε 155.242 ψήφους και ποσοστό 2,86%, έμεινε εκτός Βουλής.
Τι παρατηρούμε έως εδώ;
Ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, με απώλειες 320.074 ψήφων, χωρίς την επιπλέον αποχή, δηλαδή επί των εγκύρων του Ιανουαρίου, θα είχε ποσοστιαία απώλεια 5,18%, αλλά λόγω της αποχής οι απώλειές του περιορίστηκαν στο 0,88%. Συνεπώς καταρρίπτεται η προεκλογική πρόβλεψη ότι η αποχή θα έβλαπτε κυρίως τον ΣΥΡΙΖΑ.
Γενική δυσαρέσκεια
Το ότι τον Σεπτέμβριο η Ν.Δ. έχασε 192.489 ψήφους (-3,04% επί του εκλογικού σώματος του Ιανουαρίου), το ΚΚΕ έχασε έναν στους δέκα ψηφοφόρους του, η Χρυσή Αυγή έχασε ελάχιστα μόνο και μόνο επειδή η προσφυγική κρίση συγκράτησε τις απώλει- ές της, η ΛΑΕ απέτυχε να μπει στη Βουλή, το Ποτάμι συνετρίβη και το ΠΑΣΟΚ πήρε μόλις 51.921 ψήφους παραπάνω, αλλά και η αλματώδης αύξηση της αποχής σε όλες τις κατηγορίες είναι στοιχεία που οδηγούν στα εξής συμπεράσματα:
- Η δυσαρέσκεια για την έλευση του τρίτου μνημονίου αντανακλάστηκε στο σύνολο του πολιτικού συστήματος και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν εισέπραξε μόνος του την απογοήτευση.
- Η απουσία προτάσεων και θετικής προοπτικής από τα κόμματα της αντιπολίτευσης είχε αποτέλεσμα να μη δημιουργηθούν κυψέλες υποδοχής της δυσαρέσκειας για τον ΣΥΡΙΖΑ.
- Ο ΣΥΡΙΖΑ εν τέλει, παρότι τον ενθουσιασμό του Ιανουαρίου είχε διαδεχθεί η απογοήτευση, έλαβε ψήφο παραμονής στην εξουσία όχι μόνο ελλείψει οποιασδήποτε άλλης πρότασης, αλλά και διότι δεν είχε συμβάλει στην πολύχρονη πορεία της χώρας στην καταστροφή. Το γενικό πολιτικό κλίμα και η αύξηση της αποχής, πάντως, δεν δείχνουν θετική ψήφο, αλλά ψήφο ανοχής.
- Η Ν.Δ. είναι ένα εξαιρετικά φθαρμένο, ιδεολογικά νεφελώδες και πολιτικά αντιπα- ραγωγικό προϊόν και θα χρειαστεί όχι μόνο νέα ηγεσία, αλλά και νέα φιλοσοφία και πρόγραμμα, τα οποία δεν είναι βέβαιο ότι θα καταφέρει να διαμορφώσει και να προτάξει πριν περάσουν κάποια χρόνια.
- Η διαμαρτυρία χωρίς πρόταση εξουσίας δεν κατάφερε να αποκτήσει καμιά δυναμική. Επιπλέον η επιστροφή στη δραχμή απέτυχε πλήρως να περάσει στην κοινωνία ως πρόταση.
- Η αντίθεση «μνημόνιο - αντιμνημόνιο» είναι οριστικά νεκρή. Το ότι οι δύο κύριες αντιμνημονιακές δυνάμεις (ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛΛ) έφεραν και ανέλαβαν να εφαρμόσουν το τρίτο και ίσως σκληρότερο μνημόνιο, το ότι ως η εκλογικά ισχυρότερη αντι- μνημονιακή δύναμη κατεγράφη η νεοναζι- στική Χρυσή Αυγή και το ότι στα αριστερά του φάσματος ΚΚΕ και ΛΑΕ κινήθηκαν σε ρηχά νερά είναι τα στοιχεία που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.
- Τέλος, το ιδεολογικό τσαλαβούτημα δεξιά κι αριστερά και η προγραμματική ένδεια δεν θα μπορούσαν να κρατούν για πολύ ζωντανό το ενδιαφέρον γύρω από το Ποτάμι.
Αυτά... προς το παρόν.
